در احداث هر بنایی، یکی از مراحل میانی اجرای تأسیسات مکانیکی است. یکی از مهمترین اجزای تأسیسات مکانیکی خطوط لولهکشی هستند. ازجمله ملزومات اجرایی خطوط لولهکشی در هر نوع ساختمانی، نصب کنتور آب است. در خصوص ساختمانهای مسکونی، الزام اصلی نصب کنتور آب در محل ورودی انشعاب لوله اصلی به ساختمان است. اما در این بین هستند ساختمانهایی که از کنتور فرعی نیز استفاده میکنند. در اصطلاح به این دسته از کنتورها، کنتور آب آپارتمانی گفته میشود. این دسته از کنتورها از انواع مختلفی تشکیل میشوند. در ادامه با ما همراه باشید تا ضمن بررسی نقش آنها، در خصوص انواع کنتور آب آپارتمانی و کاربرد آنها بیشتر بحث کنیم.
آنچه درحال حاضر در بسیاری از آپارتمانهای مسکونی در ایران رایج است، استفاده از یک کنتور آب در قسمت ورودی ساختمان است. معمولاً در محل ورود انشعاب آب به هر واحد مسکونی دیگر از کنتور استفاده نمیشود. این مسئله همواره باعث بروز مشکلاتی بین اهالی ساختمان میشود؛ چراکه برای محاسبه هزینه آببها، معمولاً بهصورت نفرات ساکن در هر واحد هزینه محاسبه میشود.
این روش محاسبه نمیتواند میزان مصرف واقعی هر واحد مسکونی را مشخص کند. قطعاً همه ما همسایههایی را دیدهایم که باوجودآنکه تنها دو نفر در یک واحد ساکن هستند، اما معادل یک خانواده پنجنفره آب مصرف میکنند. بنابراین روش سنتی محاسبه هزینه آببها کاملاً بهدوراز انصاف و عدالت است.
راهحل این مشکل استفاده از انواع کنتور آب آپارتمانی است. این کنتورها در ورودی هر واحد آپارتمانی نصب میشود و بهاینترتیب میتوان مقدار واقعی آب مصرفی هر واحد در ماه را مشاهده کرد. بهاینترتیب هر واحد دقیقاً هزینه واقعی آب مصرفی خود را در ماه پرداخت میکند. کنتورهای فرعی آب ابعاد و اندازه کوچکی دارند و بهراحتی میتوان در محل ورود لوله آب به داخل هر واحد نصب نمود.
کنتور آب به وسیلهای گفته میشود که برای اندازهگیری دائمی، حفظ و به نمایش درآوردن میزان آب عبوری از یک خط لوله مورداستفاده قرار میگیرد. بر همین اساس یک کنتور آب از سه قسمت اصلی تشکیلشده است که عبارتاند از:
1- واحد اندازهگیری حجم آب: این بخش از کنترل باید میزان آب عبوری از کنتور را مشخص کند. مکانیزمهای مختلفی برای این منظور وجود دارد که ازجمله میتوان به اندازهگیری حجم، دبی، سرعت یا وزن آب عبوری اشاره کرد. درنهایت پس از مشخص شدن میزان آب عبوری، نتیجه تبدیل به سیگنالهای قابلشمارشی میشود.
2- واحد شمارنده: این بخش از کنتور آب وظیفه شمارش واحدهای آب عبوری از کنتور را دارد. سیگنال مکانیکی یا الکترونیکی برای شمارش از طریق واحد اندازهگیری به این بخش ارسال میشود.
3- واحد نمایشگر: هر کنتور یک صفحه نمایشگر دارد که میزان مصرف آب را در آن قابل رؤیت است.
با کنتور آب آپارتمانی و ساختمان هر کنتور آشنا شدیم. آنچه موجب دستهبندی کنتورها میشود، مربوط به واحد اندازهگیری هر کنتور است. بهطورکلی بر این اساس کنتورها به دودسته کنتور آنالوگ و دیجیتال تقسیم میشوند. در ادامه به بررسی هر یک از انواع این کنتورها میپردازیم.
این دسته از کنتورها از نوعی شمارنده برای محاسبه میزان آب مصرفی استفاده میکنند. درواقع در این کنتورها برای هر واحد آب یک پیمانه تعریفشده است. اندازهگیری میزان آب عبوری بر مبنای تعداد این پیمانهها انجام میشود. این دسته از کنتورها در دو مدل تک فاز و دو فاز در بازار عرضه میشوند. همانطور که میدانید، این دسته از کنتورها بهعنوان نسل قدیمی به شمار میروند و در حال حاضر معمولاً از این کنتورها بهعنوان کنتور فرعی آب استفاده نمیشود.
اساس عملکرد این کنتورها بر مبنای سنسورهایی است که در آنها تعبیه میشود. این سنسورها مصرف آب را بهصورت پیوسته محاسبه میکنند و برخلاف کنتورهای آنالوگ، دقت محاسباتی بسیار بالایی دارند. نحوه عملکرد کنتور فرعی آب دیجیتال به این شکل بوده که با جریان آب عبوری از کنتور، پالسهای الکتریکی را به ثبتکننده اطلاعات داخل کنتور ارسال میکند. کنتور آب دیجیتال با برنامهریزی انجامشده در هنگام ساخت این دستگاه و بر اساس فرمول تعیینشده به محاسبه اتوماتیک میزان آب خروجی در معیارهای تعیینشده میپردازد. این کنتورها در مقیاس صنعتی هم وجود دارند اما بیشترین مصرف آنها در حال حاضر مربوط به آپارتمانهای مسکونی است.
پرکاربردترین نوع کنتور فرعی آب دیجیتال در مجتمعهای آپارتمانی کنتور فرعی آب آلتروسونیک است. این کنتورها برای محاسبه میزان آب مصرفی از خاصیت ارسال و دریافت امواج صوتی استفاده میکنند. به کمک این دسته از کنتورها میتوان دما، دبی و سرعت آب عبوری از لوله را کنترل کرد. این دسته از کنتورها در دو مدل تولید میشوند. دستهای از آنها را میتوان داخل لوله تعبیه کرد و دستهای دیگر هستند که میتوان بیرون لوله قرارداد. مزیت نوع دوم کنتور آب آپارتمانی دیجیتال این است که هیچگونه تماس مستقیمی با جریان آب ندارد. درنتیجه مشکلات ناشی از خوردگی اجزای کنتور در تماس با آب برای این تجهیزات به وجود نمیآید.
مهمترین مزایای استفاده از این دسته از کنتورها عبارتاند از:
1- بههیچعنوان از قطعات مکانیکی در تولید این دسته از کنتورها استفاده نمیشود. در نتیجه هیچگونه خطای محاسباتی در آنها به وقوع نمیپیوندد. بهعنوانمثال در مواقعی که آب در لوله جریان ندارد، هوای عبوری توسط کنتور بهعنوان آب مصرفی محاسبه نمیشود.
2- این دسته از کنتورها مجهز به سیستم هشداردهنده هستند. درصورتیکه در هر یک از تجهیزات این کنتور مشکلی به وجود بیاید، زنگ هشدار به صدا درآمده و ساکنان ساختمان را مطلع میکند.
3- نصب این دسته از کنتورهای در هر حالتی ازجمله عمودی، افقی و شیبدار امکانپذیر است. این مشکل در خصوص نصب کنتورهای معمولی وجود دارد که فقط باید بهصورت افقی نصب شوند.
4- دقت اندازهگیری این دسته از کنتورها بسیار بالا است و کمترین خطای اندازهگیری در آن اتفاق میافتد.
5- تجهیزات تشکیلدهنده دستگاه مکانیکی نیستند و معمولاً در تماس مستقیم با آب قرار ندارند. درنتیجه عمر بسیار طولانی دارند.
در کنار تمام مزایایی که به آن اشاره شد، یک ایراد نسبتاً جدی میتوان به این تجهیز وارد کرد و آنهم قیمت نسبت بالای آن است.
بهطورکلی کنتور آب آپارتمانی دیجیتال، به دو روش میزان آب مصرفی را مطالعه میکند. این دو روش عبارتاند از:
در این نوع سیستم برای قرائت کنتور فرعی آب دیجیتال از اتصال قرائت کننده دیجیتال به کنتور فرعی استفاده میشود. یک کویل مغناطیسی در این نوع کنتورها وجود دارد که بااتصال یک دستگاه مشخص به این کنتور اطلاعات ثبتشده در کامپیوتر شخص مأمور قرائت کنتور ثبت میشود. سپس این اعداد در بانک اطلاعات مصرفی مشترک ثبتشده و توسط نرمافزارهای شرکت آب و فاضلاب منطقه میزان دقیق مصرف و هزینه قبض آب مشترک محاسبه میشود.
دستهای دیگر از کنتورهای دیجیتال هستند که نیازی به مراجعه مأمور قرائت کنتور ندارند. بلکه بهطور مستقیم به اینترنت متصل میشود و اطلاعات و دادههای محاسباتی را به مرکز شرکت آب و فاضلاب منطقه منتقل میکند. همچنین مشترکین نیز میتوانند با نصب یک نرم افزار خاص نتایج مصرف خود را مشاهده و مدیریت کنند. این روش نوین موجب شده است که دیگر امکان دستکاری در کنتور وجود نداشته باشد و فرآیند محاسبه هزینه آببها برای شرکت آب و فاضلاب بسیار راحتتر شود. در این نوع سیستم نیز هرگونه نشتی احتمالی که در لولهکشی ساختمان رخ دهد، خیلی سریع شناسایی میشود و بهاینترتیب خسارات احتمالی را میتوان بهمراتب کاهش داد.
ازنظر قانونی استفاده از این کنتورهای هیچ منعی در ساختمانهای مختلف ندارد. همچنین باید به یک نکته مهم اشارهکنیم. شاید قیمت پایین آببها در کشور ما صاحبان واحدهای مسکونی را در شرایط حاضر به استفاده از کنتورهای فرعی تشویق نکند. اما واقعیت این است که دیر یا زور بالاخره هزینههای ناشی از مصرف آب واقعی خواهد شد و در راستای هدفمندسازی یارانهها، هزینههای آببها افزایش پیدا میکند.
در چنین شرایطی لازم است برای جلوگیری از تحمیل هزینههای اضافی به هر یک از واحدهای مسکونی از کنتور فرعی استفاده شود. البته باید توجه داشته باشید درصورتیکه ساختمان در حال بهرهبرداری است، نصب کنتور آب آپارتمانی تنها در صورتی امکانپذیر است که تمام واحدهای مسکونی رضایت داشته باشند.
اداره آب و فاضلاب نیز با صدور اطلاعیهای تمامی سازندگان واحدهای مسکونی را به استفاده از کنتورهای آب فرعی ترغیب کرده است. در این صورت حریم خصوصی مشترکین حفظشده و هرکدام از مصرفکنندگان در کاهش مصرف آب خود را مسئول میدانند.
در ادامه بحث درزمینهٔ کنتور آب آپارتمانی لازم است در خصوص فرآیند نصب این کنتورها در واحدهای آپارتمانی اطلاعات بیشتری به دست بیاوریم. همانطور که در بالا اشاره کردیم، کنتورهای فرعی در ابعاد و اندازه کوچکی تولید میشوند و بنابراین نصب آنها نیاز به فضای زیادی ندارد. بنابراین میتوان این کنتورها را در مکانهای مختلفی متناسب با فضای در اختیار نصب کرد.
در ابتدا باید محل مناسب نصب کنتور در ورودی آپارتمان را انتخاب کرد. این موقعیت برای هر ساختمان متفاوت است و بنابر شرایط انتخاب میشود. در ادامه نوبت به تهیه کنتور مناسب میرسد و پسازآن باید اتصالات فرعی موردنیاز برای نصب هر کنتور را تهیه نمود. البته معمولاً در کنار هر کنتور اتصالات اختصاصی مناسب آن نیز به فروش میرسد تا کار برای مصرفکننده راحتتر شود.
برای نصب کنتور فرعی آب، ابتدا باید لوله آب انشعاب ورودی به ساختمان را از محل اتصالات آن جدا کرد. بعدازآن باید کنتور فرعی آب را از محل ورودی آن به سر لوله آب با کمک فیتینگ های مناسب متصل کرد. در ادامه طرف دیگر لوله انشعاب آب را به قسمت خروجی کنتور فرعی وصل میکنیم تا از این طریق میزان مصرف آب در واحد آپارتمان بهصورت جداگانه محاسبه شود.
کلام پایانی
در این مقاله با کنتور آب آپارتمانی و مزایای استفاده از آن آشنا شدیم. همچنین در خصوص انواع این کنتورها و روش نصب آنها نیز مطالبی را بهصورت مختصر مطالعه کردیم. برخی از معروفترین شرکتهای تولیدکننده کنتور آب در کشور ما عبارتاند از: ایران انشعاب، آب بان صنعتگران، مترآب، آبتراز نوین کنترل و فراسنج آب نیرو. برای خرید کنتور مناسب حتماً با یک کارشناس متخصص مشورت کنید تا بتوانید بهترین کنتور متناسب با نیازتان را تهیه کنید.
سایت سازه افزار پل ارتباطی بسیار مناسبی را میان آنهمه فعالان عرصه ساختمانسازی فراهم کرده است. درصورتیکه شما هم در این صنعت فعال هستید، میتوانید برای ارائه خدمات و محصولات خود به مشتریان میتوانید آگهیهای خود را ثبت کنید. همچنین اگر به دنبال خرید اقلام موردنیاز در صنعت ساختمانی هستید، حتماً در بین آگهیهای سایت سازه افزار جستجو کنید تا بتوانید بهترین و مناسبترین کالاها و خدمات را تهیه نمایید.