فن کوئل یک مبدل حرارتی می باشد که وظیفه ی انتقال حرارت از سیال واسط آب به محیط که می تواند محیط زندگی یا کار باشد را به عهده دارد. این دستگاه در فصل گرم آب سرد تولید شده توسط چیلر را به عنوان ورودی دریافت می کند و با تبادل، حرارت محیط را سرد کرده و در خروجی آب با دمای بالاتری را به چیلر تحویل می دهد.
فن کوئل عبارت است از یک یا چند ردیف کویل مسی و دارای پره آلومینیومی یا مسی که در زیر یا پشت آن یک فن قرار دارد. با استفاده از عبور هوا از میان کویل مسی حاوی آب سرد در تابستان (چیلر) و حاوی آّبگرم در زمستان (بویلر) قادر به تامین هوای خنک و هوای گرم در فصول مختلف سال بطور کلی فن کوئل دارای قسمت های اصلی فن (همراه با موتور) , کویل و بدنه است. همچنین اگر از فن کویل برای سرمایش در تابستان نیز استفاده میشود، برای تخلیه ی آب ناش از تقطیر بخار آب موجود در هوا بروی کویل از یک لوله تخلیه از جنس گالوانیزه استفاده میشود.
فن کویل ها دارای انواع مختلفی مانند فن کوئل زمینی , فن کویل روبروزن, فن کویل بالازن , فن کویل توکار, فن کویل سقفی, فن کویل کاستی, کویل کاستی چهار طرفه , کویل دیواری (مانند پنل اسپلیت), کویل کانالی و... می باشند. علاوه بر ظرفیت و هوادهی , ابعاد,جنس بدنه,جنس فن, قیمت مورد نظر از عوامل تعیین کننده در انتخاب می باشد.
فن کویل ها یک سیستم تهویه مطبوع در خانه های مسکونی و تجاری به شمار می آیند که دارای مبدل حرارتی و فن هستند. از جمله قابلیت های فن کویل، تنظیم درجه حرارت محیط اطراف است. به طور کلی فن کویل ها را به چند دسته مختلف شامل کاستی یک طرفه، کاستی چهار طرفه، سقفی توکار، کانالی و زمینی تقسیم بندی می کنند.
فن کویل ها از تاثیرگذارترین سیستم های سرمایشی و گرمایشی در هر ساختمان محسوب می شوند. از اصلی ترین مزایای فن کویل، سیستم لوله کشی آن است که در زمان نصب فضای کمتری را اشغال میکند. بنابراین اگر قصد دارید هزینه های انرژی را در منزل یا محیط کار خود کاهش دهید، استفاده از فن کویل ها کمک شایانی در این زمینه به شما خواهند کرد.
فن کوئل، دستگاهی است که از طریق پرتاب باد بوسیله بلور و عبور آن از کوئل آبگرم و آب سرد سرمایش و گرمایش محیط را تامین می کند. مدار لوله کشی جهت انتقال آب سرد و گرم می باشد که آب سرد در این سیستم از یک دستگاه مرکزی (چیلر) تامین شده و آب گرم میتواند از موتور خانه مرکزی و یا دستگاه های مستقل مانند پکیج گرمایشی تامین شود. برخی مدلها جهت تامین هوای مکش از سیستم هواساز مرکزی استفاده می کند. فن کوئل ها در انواع زمینی دیواری و سقفی می باشند. فاکتور دیگر در خرید فن کوئل ها علاوه بر شکل ظاهری ظرفیت برودتی، حرارتی و میزان هوادهی آنها می باشد. فن کوئل ها از طریق ترموستات دمای اتاق را تنظیم می کنند.
فن کوئل های زمینی در ظرفیت های ۲۰۰ الی ۱۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه بوده و هوا را بصورت بالا زن یا روبرو زن منتشر میسازند. فن کویل ها در دو نوع دو لوله و چهار لوله هستند. فن کویل های دو لوله دارای یک لوله رفت و یک لوله برگشت هستند. فن کویل های چهار لوله، دارای دو لوله برای آمدن آب به کویل ها و دو لوله برای برگشت آب هستند. کویل های چهار لوله می توانند همزمان آب سرد و گرم را وارد کویل های خود کنند.
در کلان شهرهایی مانند تهران، مشهد و اصفهان که میزان آلودگی هوا زیاد است، افراد سیستم تهویه مطبوعی را می پسندند که علاوه بر سیستم سرمایشی و گرمایشی، قادر به مطبوع کردن هوای محیط اطراف نیز باشد. از این رو، فن کویل تهویه، گزینه مناسبی در میان سیستمهای تهویه مطبوع است. توجه داشته باشید که همه انواع این محصولات از سیستم HVAC برخوردار نیستند. همچنین فن کویل کانالی از دسته فن کویل هایی است که وظیفه تازه سازی هوا را نیز بر عهده دارد.
فن کویل ها در دو نوع دو لوله و چهار لوله هستند. فن کویل های دو لوله دارای یک لوله رفت و یک لوله برگشت هستند. فن کویل های چهار لوله، دارای دو لوله برای آمدن آب به کویل ها و دو لوله برای برگشت آب هستند. فن کویل های چهار لوله می توانند همزمان آب سرد و گرم را وارد کویل های خود کنند. با این نوع فن کویل ها می توان بخشی از یک محیط را سرد و بخش دیگری را گرم کرد. در حالی که فن کویل های دو لوله در یک زمان تنها می توانند برای سرمایش یا گرمایش مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر این به خاطر آنکه سیستم لوله کشی آب سرد و گرم در یک ساختمان متفاوت است، تنها برای گرمایش یا سرمایش مورد استفاده قرار می گیرند.
یک کویل از اجزای زیر تشکیل شدهاست:
بهترین کاربرد این سیستم مربوط به مواردی است که بخواهیم درجه حرارت هر فضا بطور جداگانه کنترل شود. همچنین با استفاده از سیستم کویل از انتقال الودگی بین اتاقها جلوگیری خواهد شد. کاربردهای مناسب این سیستم عبارتند از: هتلها و متلها و ساختمانهای اپارتمانی و ساختمانهای اداری. اگر چه در تعدادی از ساختمانهای بیمارستانها نیز از سیستم فن کویل استفاده میشود ولی این موضوع چندان مناسب نبست زیرا بازده فیلتر هوای فن ها کم است و نگهداری و تمیز کردن انها نیز مشکل خواهد بود.
به طور معمول از هر شرکت یا فروشگاهی که سیستم گرمایشی و سرمایشی خود را خریداری کرده باشید، نصابی را برای نصب دستگاه می فرستند تا راه اندازی آن به نحو احسنت انجام گیرد. علاوه بر این، شما نیز باید نکاتی را قبل از نصب فن کویل همواره به خاطر بسپارید. برای مثال از راه اندازی دستگاه در منطقه ای که احتمال آتش سوزی و جرقه بیشتر است، خودداری فرمایید. هنگام نصب فن کویل، به فرکانس های برق شبکه و ولتاژها توجه داشته باشید. شایان ذکر است که بر روی دستگاه، ولتاژی که برای راه اندازی و کارکرد مناسب لازم می باشد، نوشته شده است. بنابراین مطابق با آن باید فرکانس ها و ولتاژ را تنظیم نمایید. از نکات دیگر اینکه، زمانی که در حال راه اندازی دستگاه هستید، از قطع مناسب برق و کلیدهای ایمنی اطمینان حاصل فرمایید. در نهایت نیز، بعد از راه اندازی سیستم حتماً آن را مورد بررسی قرار دهید تا متوجه نکات ایمنی و نحوه کار با آن شوید.
این سیستم همانطور که از نامش پیداست، از یک فن و یک کویل تشکیل شده است. کویل معمولاً از لوله های مسی با پره های آلومینیومی ساخته شده است فنکویلها را می توان به لحاظ محل نصب، روکار یا توکار بودن، و از لحاظ سرمایش و گرمایش تقسیم بندی کرد.
ظرفیت این فن کویلها ۲۰۰ الی ۱۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه بوده و هوا را بصورت بالا زن یا روبرو زن منتشر میسازند.
در ظرفیتهای ۶۰۰ الی ۲۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه ساخته میشوند و به سه طرح زیر میباشد:
فن کویل های دیواری معمولاً از نظر فضایی که اشغال می کنند، مناسب اند و دارای ظرفیتی ما بین 300 الی 2000 cfm می باشند. از ویژگی های فن کویل دیواری می توان به سرمایش و گرمایش سریع، دریچه ورود هوای تازه، فیلتر قابل شستشو، دارا بودن فین های آلومینیومی در جهات مختلف و جعبه برق بهینه سازی اشاره کرد. توجه داشته باشید که با توجه به شرکت سازنده فن کویل دیواری، ممکن است هر یک از این ویژگی ها با هم تفاوت داشته باشند.