امروزه در صنعت ساختمانسازی از تیرچه استفادههای زیادی میشود، به عنوان نمونه یکی از رایجترین روشهای ساختن سقفها استفاده از تیرچه است. تیرچه یکی از المانهای سازهای میباشد که در انواع مختلف تولید میشود و به علت سهولت نصب، اقتصادی بودن، عایق حرارت و صوت و... بسیار کاربردیاند. این قطعات به صورت پیش ساخته بوده که وظیفه آنها تحمل بارهای سقف است. در این مطلب از وب سایت سازه افزار به معرفی تیرچه سقفی، کاربرد و انواع آن میپردازیم.
تیرچههای سقفی با توجه به جنس و کاربردی که دارند به انواع مختلفی از قبیل تیرچه سقفی فلزی و تیرچه سقفی بتنی تقسیم میشوند. تیرچههای فلزی یکی از رایجترین مصالح در ساخت سقفها هستند که وظیفه تحمل بارهای زیاد در سازه را دارند و سرعت اجرای کار را بالا میبرند. تیرچههای بتنی برای مساحتهای بالا مورد استفاده قرار میگیرند و در برابر آتشسوزی مقاوم هستند.
به دلیل این که تیرچه یکی از بخشهای مهم سازه است، قیمت آن بسیار حائز اهمیت است. روش تعیین قیمت تیرچه برحسب متر مربع میباشد، در واقع قیمت تیرچه هیچ ربطی به وزن آن ندارد زیرا اگر نحوهی فروش کیلویی باشد اجزای نامرغوب و سنگین بسیاری برای افزایش وزن تیرچه وجود دارند. مواد اولیه در ساخت تیرچه اعم از سیمان، میلگرد، آهن و دیگر مصالح ساختمانی روی قیمت آن تاثیرگذار خواهند بود و با توجه به تغییر قسمت این مصالح باید قیمت تیرچه را به صورت روزانه جویا شوید. تقریباً ۵ درصد قیمت تیرچه مربوط به جوشکاری است که جوش استاندارد تیرچههای فلزی از نوع جوش مقاومتی است. همچنین ۲-۴ درصد این قیمت مربوط به قیمت بتن است.
یکی از رایجترين مصالح در ساخت سقفها تیرچههای فلزی هستند که به تیرچه کرومیت هم معروفاند. این نوع تیرچه از یک بال فوقانی و یک بال تحتانی تشکیل شده است. یک تسمه با ورق در بال تحتانی قرار دارد و یک نبشی هم در بال فوقانی که میلگرد ساده 10 یا 12 به صورت زیگزاگی بهوسیله جوش به نبشی و ورق متصل میشود. پس به این صورت که در بالا از نبشی، در وسط میلگرد زیگزاگی و در پایین ورقی به عنوان پاشنه استفاده میشود.
تیرچه سقفی فلزی بار زیادی را در سازه تحمل میکند و سرعت اجرای کار را بالا میبرد، این نوع تیرچه دارای قدرت ایستادگی زیادی است. این تیرچهها در ساختمانهای اداری و مسکونی مورد استفاده قرار میگیرند. سقفی با تیرچه فلزی ضخامت کمتر اما استحکام بیشتری دارد و مصرف بلوک حدوداً 25 تا 30 درصد کمتر میشود که علت این کاهش فاصلهی بیشتر تیرچههای کرومیت است.
تیرچه بتنی یکی از پرکاربردترین نوع تیرچههای سقفی هستند که در انواع ساختمانها کارایی دارند. این مدل از دو بال تحتانی و فوقانی تشکیل میشود که دو میلگرد فولادی در بال تحتانی و یک میلگرد فولادی در بال فوقانی و تعدادی آرماتور فولادی زیگزاگ که تکی یا دوبل به دیگر آرماتورها جوش داده شدهاند، تشکیل میشوند. یکی از مهمترین دلایل استفاده از این تیرچهها این است که مساحت بالایی را تحت پوشش قرار میدهند و سقفهای ساخته شده از این تیرچهها در برابر آتشسوزی مقاومتر هستند. این نوع تیرچهها هم نصب آسانی دارند. تیرچههای بتنی در دو نوع خرپایی و پیش تنیده تولید میشوند.
ساختار تیرچهی خرپایی به این شکل است که از یک خرپای فولادی و یک پاشنهی بتنی تشکیل شده است. اگر این تیرچه دارای قالب سفالی باشد به آن تیرچهی کفشکدار گفته میشود. اعضای تشکیل دهندهی این تیرچه شامل عضو کششی، میلگردهای عرضی و میلگرد بالایی بتن پاشنه میباشد. تیرچه پیش تنیده نیز نسبت به مابقی تیرچهها به بتن کمتری نیاز دارند.
هزینههای ساخت و ساز در هنگام استفاده از تیرچه کاهش میيابد، زیرا یک قطعهی از قبل ساخته شده است و استفاده از آن باعث کاهش زمان ساخت و ساز میشود. خوشبختانه کشور ما در زمینهی تولید تیرچه در درجهی خوبی قرار دارد. نصب تیرچهها خیلی کار دشواری نیست از این رو به نیروی متخصص نیازی ندارد و کارگران ساده هم میتوانند اجرای نصب آن را به عهده بگیرند. مقاومت بالای تیرچهها نسبت به باد و زلزله و همچنین عایق بودن آنها در برابر صدا از دیگر مزایای تیرچه سقفی است.
سقف کرومیت شباهت زیادی به تیرچه بلوک معمولی دارد ولی تیرچههای آنها متفاوت میباشد. تیرچه کرومیت در سازههای فولادی کاربرد دارد و برای ساختن آن از تیرچهی فلزی با جان باز استفاده میشود. کرومیت استحکام بالایی دارد که یکی از سقفهای جدید به حساب میآید، سقف کرومیت به دلیل این که دارای مزیتهای بیشمار است از سایر سقفها بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
استفاده از تیرچه کرومیت خیلی مقرون به صرفه است چون در هنگام استفاده از آن میتوان چندین سقف را به طور همزمان بتنریزی کرد. این تیرچهها نیازی به شمعبندی زیر سقف ندارند، چون ساختمان آنها حالت ایستاده دارد. طراحی این تیرچهها به شکلی است که میتوانند به تنهایی وزن بتن و قالبها را تحمل کنند و بعد از مرحلهی بتنریزی، تیرچهها با بتن ترکیب شده و دیگر میتوانند بارهای وارد شده به سقف را تحمل کنند. این در حالی است که کلاً این تیرچهها چه قبل از گیرش بتن و چه بعد از آن قابلیت تحمل همهی بارهای زنده و مرده وارده را دارند.
تیرچهها کاربرد بسیار زیادی در ساخت و ساز دارند که علت آن هم اقتصادی بودن استفاده از آنها، آسانی کار، همواری سطح بعد از نازککاری و عایق بودن از نظر حرارت و صدا است. این بلوکهای از پیش ساخته شده از فلز یا ترکیب فلز و بتن هستند که میتوانند به خوبی قسمتی از بار وارده بر سقف را متحمل شوند.
تیرچه پیش تنیده مقرون به صرفهترین تیرچهی حال حاضر بازار است که تا دهانه 12 متر میتوان در سازه اجرا شود. تیرچهی پیش تنیده از 3 الی 7 عدد میلگرد پیش تنیدگی تشکیل شده است و نسبت به باقی تیرچهها به جک کمتری نیاز دارد. یکی از مزایای خوب استفاده از تیرچهی پیش تنیده این است که به بتن کمتری نیاز دارد چون به صورت یکپارچه بتن ریخته میشود.
واضح است هرچه وزن سقف بیشتر شود باید میلگردهای اصلی و زیگزاگی تیرچه هم تقویت شوند تا بتوانند بار وارده بر این عضو را متحمل شوند، این عمل هزینهها را افزایش میدهد. از طرفی در این صورت اسکلت سنگینتری نیاز است، وقتی اسکلت سازه سنگینتر باشد نیروی وارد شده در زمان زلزله به سازه هم افزایش مییابد. وزن سقف تیرچه و بلوک از سه بخش وزن بلوکها، شکل تیرچهها و وزن دال بتني فوقاتی تشکیل شده است.
سخن آخر
ساختمانسازی یکی از کارهای حساس و با دقت محسوب میشود به همین دلیل باید با علم و آگاهی به تهیه مصالح، نقشه و روند کاری اقدام کرد. سقف مهمترین عضو یک ساختمان است و باید به نوعی ساخته شود که بتواند تمام آسیبهای احتمالی و بارهای وارده بر ساختمان را تحمل کند. همان طور که گفته شد نوعی سقف به نام تیرچه بلوک در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد که به خصوص در ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیاری از مهندسین به دلیل سهولت اجرا و هزینههای کمتر این سقف نسبت به سایر سقفها، این نوع سقف را انتخاب میکنند. در این مطلب از وب سایت سازه افزار دربارهی تیرچه سقفی صحبت کردیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب بتوانید بهترین انتخاب را برای ساختمان خود داشته باشید.