صنعت ساختمانسازی به موتور محرک اقتصاد یک جامعه به شمار میرود و بهتبع آن هرگونه نوآوری و کشف جدیدی در این صنعت بهمنزله حرکت روبهجلوی بسیاری از صنایع دیگر است. متریال و مصالحی که در ساختمانسازی مورداستفاده قرار میگیرد، از اصلیترین و مهمترین اجزای کار احداث ساختمان به شمار میرود. نگاهی به روند تکاملی این صنعت میتواند نموداری از رشد صنعت ساختمانسازی باشد. در ادامه به معرفی مصالح نوین ساختمانی میپردازیم.
مسکن قدمتی به درازای حیات انسان روی زمین دارد. چرا که نیاز به سرپناه یک نیاز ذاتی و اساسی در وجود انسان است. از زمان انتخاب غارها بهعنوان محل زندگی تا زمان ساختمانهای بلندمرتبه آسمانخراش فاصله بسیار زیاد است و تغییرات و تحولات عمدهای در این عرصه رخ دادهاست.
از زمانی که ساختمانها فرم امروزی به خود گرفتند، مسئله کیفیت ساختمانسازی به یک اصل تبدیل شد. اگر ساختمان در گذشته تنها کاربری بهعنوان سرپناه برای انسانها داشت، امروز یک ساختمان حرفهای بسیار بیشتری برای گفتن دارد. به همین دلیل فعالان این عرصه تلاش کردند تا اجزای مختلف کار ساختمانسازی را همگام با تکنولوژی روز پیش برانند. به همین دلیل بحثی تحت عنوان مصالح نوین نیز به میان میآید. اگر قرار باشد یک ساختمان نوین و باکیفیت احداث شود، باید مصالح مورداستفاده در بنای آن نیز نوین و منطبق با آخرین فناوریها روز باشد.
دستاورد این پیشرفتها در صنعت ساختمانسازی باعث شده است که ساختمانها به آثار هنری تبدیل شوند که بعضاً اذهان زیادی را به خود خیره میکنند. نکته مهم و اساسی آن است که همه این پیشرفتها و فناوریهای بهروز در صنعت ساختمانی باید در خدمت آرامش و آسایش ساکنان آن باشد. حالا که با لزوم استفاده از تکنولوژیهای نوین در ساختمانسازی آشنا شدید، به سراغ معرفی تعدادی از بهترین مصالح نوین مورداستفاده در صنعت ساختمانی میرویم.
بتن یک نقش کلیدی و اساسی در احداث ساختمان ایفا میکند. علاوه بر استحکام بنا، بخش قابلتوجهی از وزن سازه ساختمان نیز توسط همین بتن شکل میگیرد. بتنهای خود ترمیم شونده، یکی بهروزترین انواع بتنهایی است که در حال حاضر در صنعت ساختمانسازی بکار میرود. همانطور که ذات بتن قابلتشخیص است، مادهای سخت و غیرقابل انعطاف است؛ اما تکنولوژی اساساً به معنی شکستن مرزها است. بتنهای خود ترمیم شونده نیز همین کار را کردند و انعطافپذیری شگفتانگیزی برای بتن به ارمغان آوردند. انعطافپذیری بالا به معنی آن است که میتوان بتن خود ترمیمشونده را به هر شکلی درآورد. بهاینترتیب برای شکلدهی و مقاومسازی برخی نقاط خاص در ساختمانها نیز میتوان از بتنهای خودترمیم شونده استفاده نمود.
اما شاید بپرسید با توجه به خصوصیت ذکرشده، چرا نام خود ترمیم شونده روی این نوع مصالح نوین گذاشتهشده است؟ پاسخ در این است که کارایی این بتنها صرفاً متمرکز بر انعطافپذیری بالا نیست. بلکه در صورت بروز هرگونه ترک داخل بتن، قادر خواهد بود که به ترمیم آن ترک بپردازد. اگر ترکهای به وجود آمده در بتن ترمیم نشود، توسعه و عمیق شدن ترکها میتواند خطرات جبرانناپذیری را برای ساختمان به وجود بیاورد.
در بتنهای خود ترمیم شونده نوعی باکتریهای خاص وجود دارد که باعث جلوگیری از رشد ترکها میشود. فرض کنید یک ترک در بتن ایجاد شود و مقداری آبوهوا از طریق ترک وارد فضای به وجود آمده در بتن شوند. در این صورت مواد سیمانی موجود در بتن، با آب و کربن دیاکسید واکنش شیمیایی خواهد داد. در اثر این واکنش شیمیایی، ماده جامدی به نام کلسیم کربنات تشکیل میشود. این ماده جامد فضا و شکاف به وجود آمده از طریق ترک را پر میکند. بهاینترتیب ترک ایجادشده در بتن ترمیم میشود. برای آنکه این مصالح نوین بتواند عملیاتترمیم را به اتمام برساند بهطور میانگین حدود 20 روز زمان نیاز دارد.
اختراع بتن اسفنجی به سال 1924 میلادی در کشور سوئد برمیگردد. مهندسان تولیدکننده این نوع بتنها با الهام گرفتن از خواص چوب نظیر وزن کم و قابلیت برش خوردن تولید شدند. از سال 1950 میلادی نیز استفاده از بتنهای متخلخل در صنعت ساختمانسازی سراسر دنیا توسعه پیدا کرد.
در ساخت بتن اسفنجی از ماده یا عنصر خاصی استفاده نمیشود و از ترکیب چند ماده مرسوم و معمولی مانند آب، سیمان، ماسه و شن تشکیل میشود. حتی گاهی اوقات ممکن است که ماسه نیز از مواد تشکیلدهنده آن حذف شود. آنچه باعث شده است بتن اسفنجی در زمره مصالح نوین قرار بگیرد، ساختار متخلخل آن است. همواره محصول نهایی بتنهای اسفنجی چیزی در حدود 15 الی 25 درصد فضای خالی دارند. جریان هوا و آب بهراحتی قادر هستند تا از میان این فضاهای خالی عبور کنند. این بتنها را نمیتوان در ساختن سازه ساختمان مورداستفاده قرار داد اما کاربریهای بسیار خوب دیگری دارد که آن را به یک محصول پرمصرف تبدیل کرده است.
بتن پوک یا اسفنجی را میتوان برای تولید پنلهای جداکننده بکار برد. همچنین این بتنها قابلیت استفاده بهعنوان عایق حرارتی و صوتی در ساختمان را دارند و میتوان برای کفسازی و شیب بندی ساختمان نیز از آن استفاده نمود. قطعات پیشساخته و مسلح ساختمان را نیز میتوان از بتنهای اسفنجی ساخت. نسبت به سایر انواع بتن که تولید میشوند، میزان آب کمتری برای تولید بتن پوک مورداستفاده قرار میگیرد. لذا آب موجود در آن خیلی زود بخار میشود و بتن تقریباً حالت خشک پیدا میکند.
بتن اسفنجی در دو نوع تولید میشوند که عبارتاند از: بتن اسفنجی گازی و بتن اسفنجی کفی. بتنهای اسفنجی در کاربری دیوارهای جداکننده مورداستفاده قرار میگیرند. همچنین بتن اسفنجی کفی نیز در ساندویچ پنلها استفاده میشوند. بتنهای اسفنجی از استحکام و مقاومت چندانی برخوردار نیستند اما به دلیل سطح متخلخل آن قادر هستند تا مقدار زیادی رطوبت را به خود جذب کنند.
وقتی میگوییم کار تکنولوژی شکستن مرزها است، دقیقاً منظورمان همین بتن رسانای نور است. اگر فقط چند سال گذشته به کسی میگفتید که نوعی بتن لازم دارید که نور از آن عبور کند، احتمالاً با لبخند تلخی مواجه میشدید. واقعیت هم این است که هرگاه سخن از بتن به میان میآید، شاید ممکن باشد هر چیزی به ذهن تداعی شود بهجز عبور نور از آن.
اما آنچه امروز اتفاق افتاده است، باطل کننده همه تصورات دیروز است. بتن رسانای نور یک مصالح نوین ساختمانی به شمار میرود که از بتن و فیبر شیشهای تشکیلشده است. درصد وزنی مورداستفاده از فیبر شیشهای در این بتنها، چیزی در حدود چهار درصد است. فیبرهای شیشهای باعث میشوند که هر نوری که به این بتنها برخورد میکند به همان صورت بازتاب پیدا کند. نوع فیبرهای مورداستفاده در این نوع بتنها بهگونهای است ساختار بسیار ریزی دارد و کاملاً ترکیب همگن و یکپارچهای را با بتن به وجود میآورند.
تولید این نوع بتنها در سال 1985 میلادی در کشور ژاپن انجامگرفته است؛ اما به دلیل مشکلاتی که در تولید آن وجود داشت با شکست مواجه شد. سرانجام در سال 2001 در کشور لهستان، پروژه تولید این نوع بتن شروع شد و تا سال 2004 به نتیجه رسید. در انگلیسی به این نوع بتنها بتن لیتراکن گفته میشود. کاربرد این نوع مصالح نوین در صنعت ساختمانسازی عبارت است از:
پلی کربنات یک نوع ترموپلاستیک به شمار میرود. ورقهای پلی کربنات جایگزین بسیار خوبی برای شیشههای معمولی مورداستفاده در صنعت ساختمانی به شمار میروند. ورقهای پلی کربنات مشابه شیشهها شفافیت بسیار بالایی دارند و درعینحال برتری آنها در مقایسه با شیشههای معمولی استحکام فوقالعاده بیشتر آنها است که میتواند بهعنوان یک فاکتور عالی در احداث ساختمان مورداستفاده قرار گیرد.
در طول روز که نور خورشید به ساختمان میتابد، درصورتیکه از شیشههای معمولی استفاده شود، تمام نور خورشید از آن عبور میکند؛ اما درصورتیکه از ورقهای پلی کربنات استفاده شود، بخش مضر تابش خورشید یعنی اشعه ماورا بنفش آن نمیتواند عبور کند و این برای سلامتی ساکنان ساختمان میتواند بسیار مفید باشد.
کاربرد ورقهای پلی کربنات صرفاً محدود به استفاده بهجای شیشههای معمولی نیست. بلکه میتوانید از آنها در سقفهای کاذب و ورودی پارکینگها نیز استفاده کنید. تولیدکنندگان این ورقها، آنها را در رنگهای مختلف به بازار عرضه میکنند که میتوان متناسب با نیاز و سلیقه از آنها استفاده نمود.
دلیل نامگذاری این بتن آن است که درگذشتههای دور در روم باستان، از آنها برای ساختمانسازی استفاده میشد. مواد تشکیلدهنده بتن رومی عبارتاند از: نوعی ملات با وزن بالا و هیدرولیکی، نوعی چسب مخصوص (آهک و گچ) و آب. فرآیند سخت شدن این نوع بتن در طول زمان اتفاق میافتد. البته ماده دیگری را نیز میتوان بهعنوان چسب استفاده کرد که پوزولان بتن نام دارد. پوزولان بتن همان مادهای است که از گردوغبارهای آتشفشانی به دست میآید. البته استحصال آن کار چندان دشواری نیست.
نکته مثبت استفاده از این ماده بهعنوان چسب در بتن رومی، مقاومت بالای آن در برابر آبنمک است. در پوزولان دو ماده آلومینا و سیلیس بهوفور یافت میشود. مزیت بتنهای رومی در مقایسه با بتنهای معمولی، وزن کمتر آن و استحکام بالاتر آن است. در این بتنها پرتلند استفاده نمیشود و عمر آن در مقایسه با بتنهای مدرن بیشتر است. ساختمان بتنهای رومی بهگونهای است که کمترین میزان تنش به آن وارد میشود.
البته در فرآیند تولید این نوع بتن، چالشهای فراوانی وجود دارد که باعث شده است چندان مورداستفاده قرار نگیرند. این نوع بتنها در تقابل هرگونه فرسایشی مقاوم هستند و در طول زمان عمر بالایی دارند.
یکی دیگر از انواع مصالح نوین مورداستفاده در ساختمانسازی سالید سرفیس، پلی استون یا سنگ مصنوعی نام دارد. مواد تشکیلدهنده سالید سرفیس عبارتاند از: آکریلیک، بوکسیت، درات سنگ مرمر و رنگدانه. نخستین بار در سال 1967 میلادی این محصول به بازار صنعت ساختمانسازی عرضه شد.
ازجمله مزایای استفاده از سالید سرفیس در ساختمانها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کلام پایانی
آنچه تا اینجای مقاله مطالعه کردید، آشنایی مختصری با تعدادی از مصالح نوینی است که در حال حاضر در صنعت ساختمانسازی مورداستفاده قرار میگیرد. مصالح نوین ساختمانی به همین مواردی که ما اشاره کردیم محدود نمیشوند و گروه دیگری از مصالح هستند که پرداختن به آنها نیاز به مجال دیگری دارد. بهطورکلی صنعت ساختمانسازی مجبور است به سمت استفاده از این نوع مصالح حرکت کند تا بتواند در بازار رقابتی موجود رضایت مصرفکنندگان را به همراه داشته باشد. شاید تنها عامل مزاحم برای افزایش سرعت فراگیری این نوع مصالح در صنعت ساختمانسازی، قیمت بالای آنها باشد.
البته در گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی قطعاً این مسئله نیز حل خواهد شد. سازه افزار بستری را برای شما عزیزان فراهم کرده است تا بتوانید انواع تأمینکنندگان مصالح ساختمان فعال در کشور را شناسایی کنید و با بررسی سوابق و عملکرد هرکدام به انتخاب گزینه مناسب برای همکاری بپردازید.