یوبوت، سازه ای قابل بازیافت از جنس پلی پروپیلن است که بعنوان دال مجوف و سقف سازه بکار می رود. استفاده از سازه های یوبوت باعث می شود بتوان ستون های قارچی شکل با قابلیت ضخیم نبودن و حجم کمتر ایجاد کرد.
سیستم یوبوت یک سیستم سازه ای از نوع دال دو طرفه مجوف ( توخالی ) میباشد که در آن در حد فاصل مش های میلگردی بالا و پایین، بلوک های پلاستیکی توخالی یا بلوک پلی استایرن جایگزین بتن غیرسازه ای در وسط سقف خواهد شد. سقف مجوف یوبوت از دو لایه بتن مسلح تشکیل شده است که در بالا و پایین دال بصورت گسترده قرار می گیرد و حد فاصل این دو لایه محصولی به نام یوبوت از جنس پلی اتیلن و یا پلی پروپیلن و یا پلی استایرن قرار میگیرد. این محصول دارای هندسه مکعبی می باشد که با توجه به نیاز پروژه و محاسبات طراحی، ابعاد مختلفی دارد. در روند اجرای دالهای مجوف با استفاده از یوبوت، پس از آرماتورگذاری لایه زیرین، یوبوت ها کنار هم روی شبکه آرماتور زیرین قرار گرفته و پس از قرارگیری آرماتور برشی میانی و همچنین آرماتوربندی لایه فوقانی ، بتن ریزی انجام میشود. در نهایت مقطع دال بصورت I شکل در آمده و عملکرد بهتری خواهد داشت. این قالب ها به صورت دوبل هم، برای دهانه های بلند تر قابل اجرا هستند.
قالبهای یوبوت موجود در بازار ایران را میتوان به چهار دسته تقسیم نمود.
1.قالب یوبوت تک
2. قالب یوبوت دوبل
3. قالب یوبوت اصلاح شده
4. قالب یوبوت پلی استایرن
سقف یوبوت در همه مواردی که نیاز به اجرای یک دال با مصرف کمتر بتن و در نتیجه سازه سبکتر است، کاربرد دارد. سیستم یوبوت راه حل مناسبی برای دال های با دهانه های بلندتر و یا ظرفیت باربری بیشتر است. این سیستم مخصوصا برای سازه هایی که نیاز به فضای باز قابل توجهی دارند، مانند ساختمان های صنعتی و اقتصادی و اجرایی و همچنین سازه های عمومی ، عمرانی و مسکونی مناسب است. این نوع سقف به دلیل عدم نیاز به اجرای تیر، امکان توزیع نامنظم ستون ها و انعظاف پذیری بیشتر در طراحی فضاها را به وجود می آورد. سقف یوبوت به دلیل امکان حمل و نقل مجموعه های بزرگ تر المان های یوبوت و وزن کمتر و در نتیجه قدرت مانور بیشتری که به وجود می آورد، می تواند برای ساخت سازه های افقی بدون کمک وسایل بالا برنده به کار گرفته شود.
سقف یوبوت بر خلاف سقف تیرچه کرمیت، مناسب سیستمهای سازهای بتنی است. لذا سرعت و نحوه اجرای آن متناسب با همین سیستم است و به نسبت سازههای فلزی سرعت اجرای کمتری دارد. ولی به لحاظ برآورد هزینه، اختلاف بسیار زیادی حتی تا ۴۰% بین سقف کرمیت و سقف یوبوت میباشد.
سقف یوبوت با ایجاد تیرچههای I شکل متعامد میتواند با ضخامت کم دهانه های بسیار بلند را پوشش دهد ولی سقف کرمیت برای دهانههای بالاتر از ۷,۵m توصیه نمی شود.
در سقف کرمیت به دلیل استفاده از تیرچهها و نیز وجود تیرهای آویزدار در دهانههای بلند، اجرای سقف کاذب الزامی است.
یوبوت سقف با داشتن دو دال بالا و پایین و جانهای متعامد، سقفی با صلبیت بسیار بالا بوجود میآورد که علاوه بر مزیت در بار زلزله، امکان ارتعاش را نیز به سقف نمیدهد. این امرامکان میدهد که دهانههای بلند حتی تا ۲۰ متر را با این سازه پوشش داد در حالی که برای استفاده از تیرچه بلوک در دهانههای بیش از ۷,۵ متر و یا بارهایی مانند پارکینگ نیاز به تیرچه دوبل و افزایش هزینه های اجرایی میباشد.
در سازه یوبوت، ضخامت سقف بسیار کم میشود. به عنوان مثال ضخامت سقف در دهانه ۱۲ متر تنها ۳۵ سانتیمتر است ولی چنانچه از سقف تیرچه بلوک استفاده شود، تیرهای آویزدار با حداقل ارتفاع ۷۰ سانتیمتر بدست خواهد آمد.
یوبوت سقف در نهایت اجرا، سقفی صاف و بدون نیاز به سقف کاذب را فراهم میآورد در صورتی که در سقف تیرچه بلوک به دلیل وجود تیرهای آویزدار، نیاز به اجرای سقف کاذب الزامی است.
یوبوت سرعت اجرا و سهولت اجرایی سقفهای و تیرچه بلوک مشابه یکدیگر است و تقریبا هر ۱۵ روز میتوان یک طبقه از سازه را اجرا نمود.
سقف یوبوت به دلیل داشتن حبابهای هوای داخل سقف و نیز عدم اشتعال آنها، اولا در برابر انتقال صدای هوابرد و ثانیا در برابر گسترش آتش و عدم تولید گازهای سمی، عملکرد بسیار مطلوبی دارد.
سقف دال مجوف یوبوت بر خلاف سقف کامپوزیت و عرشه فولادی مناسب برای سازههای بتن آرمه است. لذا سرعت و روش اجرای آن مشابه سیستمهای بتنی است.
به لحاظ هزینه مصالح و اجرا، سیستم سقف یوبوت بسیار اقتصادیتر از سیستم کامپوزیت و یا عرشه فولادی است، حتی این اختلاف هزینه تا هزینه اجرای یوبوت میرسد
سقف کامپوزیت و یا عرشه فولادی در هر دهانهای نیاز به اجرای سقف کاذب دارد و این هزینه به سایر هزینههای این سقف اضافه خواهد شد. در حالی که یوبوت با ایجاد سقفی تخت در تراز زیرین، علاوه بر سهولت اجرای تاسیسات، نیازی به سقف کاذب ندارد.
سقف یوبوت با داشتن دو لایه دال (دوپوش) در بالا و پایین و نیز تیرچههای متعامد به عنوان جان، سختی خمشی بسیار زیادی را تامین می کند و این سختی، صلبیت بسیار زیاد در برابر زلزله و عدم ارتعاش سقف را نسبت به سقف کامپوزیت یا عرشه فولادی تامین میکند.
سقف یوبوت به دلیل داشتن حفره های هوای میانی، در برابر انتقال صدای هوابرد و نیز گسترش آتش بسیار مقاوم است. در صورتی که یکی از عمده مشکلات سقفهای کامپوزیت و یا عرشه فولادی، انتقال صدا و جلوگیری از اثر آتش بر روی سازه است.