دلایل نفوذ رطوبت به خانه و راه‌های جلوگیری از آن
مسلماً وجود نم و رطوبت در محیط زندگی می‌تواند علامت خطری برای توجه بیشتر به خانه باشد. چراکه یکی از دلایلی که باعث ایجاد خسارت به ساختمان و کاهش عمر مفید آن شود نم و رطوبت است. به همین منظور عایق‌بندی ساختمان در برابر رطوبت امری ضروری می‌باشد. به‌طورکلی وجود رطوبت در محیط خانه می‌تواند از جهات زیادی مشکل‌زا باشد که ازجمله آن می‌توان به مواردی مانند زنگ‌زدگی و پوسیدگی وسایل منزل بخصوص کابینت‌ها و همچنین بروز مشکلات بهداشتی برای افراد خانواده اشاره کرد؛ بنابراین پیشگیری از چنین آسیبی می‌تواند در راستای سیانت از محیط شما بسیار ضروری تلقی شود. حال با توجه به همین اهمیت بر آن شدیم تا شمارا با این مبحث بیشتر آشنا نموده و در کنار آن راهکارهای تخصصی و موقتی را برای جلوگیری از این مشکل در خانه ارائه می‌دهیم. پس با سازه افزار سایت نیازمندی‌های صنعت ساختمان مثل همیشه همراه شوید.
آشنایی با دلایل نم و رطوبت دیوار و سقف
وجود نم و رطوبت در محیط زندگی شما می‌تواند ناشی از موارد مختلفی باشد که در این بخش از سازه افزار به بررسی رایج‌ترین دلایل نم در محیط می‌پردازیم:
۱. نم و رطوبت ناشی از نشت و ترکیدگی لوله‌های آب
یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علت‌های تخریب ساختمان‌ها همین نشتی لوله آب است، درواقع باید ترکیدگی لوله و نشت آب را واقعاً جدی گرفت. همچنین در مواردی نشت آب بسیار جزئی در ساختمان بوده ولی به‌مرورزمان به‌صورت رطوبت و نم جذب دیوارها و همچنین شالوده ساختمان شده و اگر باعث تخریب ساختمان نشود، حتماً به گچ دیوارها و سقف ساختمان صدمه زده و در مواردی باعث ایجاد بوی نم و رطوبت در کل منزل خواهد شد. در همین راستا به‌منظور تعمیر لوله‌ی آسیب‌دیده می‌توانید نسبت به تعویض لوله اقدام نمایید یا اینکه با تهیه بانداژ فایبرگلاس اقدام به رفع نشتی دائمی لوله نمایید.
۲. نم و رطوبت ناشی از عایق‌کاری نادرست ایزوگام سقف و دیوارها
همان‌طور که میدانید یکی دیگر از علل شایع نم و رطوبت در ساختمان می‌تواند عیب در قیرگونی و عایق‌بندی‌ها در قسمت‌های مختلف ساختمان باشد. در برخی موارد علت رطوبت و نم سقف ساختمان مربوط به عایق‌کاری نامناسب می‌باشد. جالب است بدانید که در بیشتر موارد ایزوگام و عایق آشپزخانه، توالت، حمام یا سقف ساختمان سوراخ و یا دچار مشکل شده و همین مسئله عاملی برای ایجاد رطوبت و نم می‌شود. درواقع وجود چنین مشکلی سبب به وجود آمدن رطوبت در سقف یا دیوارها شده است؛ اما به یاد داشته باشید که عدم‌تشخیص دقیق علت و محل عامل ایجادکننده‌ی رطوبت سبب تخریب بی‌مورد محل‌هایی از بنا می‌شود که در آخر نه‌تنها منجر به رفع مشکل نمی‌شوند بلکه وقت و هزینه‌ی اضافه به ساکنین تحمیل می‌کنند.
۳. وجود مشکل در تأسیسات لوله‌کشی ساختمان و لوله‌کشی نامناسب و یا لوله‌کشی فرسوده
در موارد بسیار چشمگیری نقص در تأسیسات لوله‌کشی و زیربنایی ساختمان باعث ایجاد رطوبت و نم بوده است. در اصل بیشتر این مشکلات ناشی از اشکال در سیستم فاضلاب ساختمان می‌باشد. به‌طورکلی این نقوص معمولاً خود را در موارد زیر نشان می‌دهد که شامل:
• نقص در سیفون تخلیه فاضلاب ماشین ظرف‌شویی و ماشین لباسشویی
• نقص در سیستم تخلیه فاضلاب سرویس بهداشتی (توالت) یا حمام و وان
• نقص در کار گذاشتن روشویی
• نقص در سیستم تخلیه فاضلاب وان حمام
• نقص در سینک ظرف‌شویی
• نقص و عدم اجرای صحیح کف شورها در قسمت‌های مختلف ساختمان
۴. شیب بندی نادرست و جمع شدن آب در پشت‌بام
در برخی موارد هیچ نوع نشتی در ساختمان وجود ندارد و علت نم و رطوبت ناشی از نفوذ آب باران به لایه‌های زیرین ایزوگام و یا پوشش‌های دیگر سقف و شیروانی می‌باشد؛ بنابراین در این موارد یا به علت عایق‌کاری نامناسب و یا به علت پدید آمدن سوراخ در سقف، پس از بارش باران، آب و نم به لایه‌های داخل ساختمان نفوذ می‌کند. لازم به ذکر است که در این موارد باید با بررسی دقیق و یافتن محل رخنه آب باران به عایق‌بندی سقف و دیوارها می‌توان مشکل را حل کرده و نم و رطوبت ساختمان را رفع نمود.
۵. بندکشی ناقص سرویس‌های بهداشتی و حمام
یکی از عواملی که باعث نم و رطوبت دیوارها می‌شود، بندکشی ناقص کاشی‌های آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی است. درواقع باید بدانید که ممکن است به‌مرورزمان بندکشی‌ها شسته شده و یا اینکه در ابتدا نیز اجرای بندکشی اشتباه بوده باشد. در چنین حالتی شما می‌توانید بندکش تهیه نموده و اقدام به رفع نقص در محیط نمایید.
نشانه‌های نفوذ نم و رطوبت به خانه
نم زدن محیط خانه شما همواره با علامت‌ها و نشانه‌هایی همراه می‌باشد که شناخت بهتر آن‌ها می‌تواند به‌سرعت عمل و پیشگیری ورود نم به محیط خانه کمک بسیاری کند. با توجه به همین مسئله می‌توان نشانه‌های نفوذ نم و رطوبت به خانه را شامل موارد زیر دانشت که به‌صورت:
• لکه‌های رطوبت در پایین دیوارها
به یاد داشته باشید که هنگامی‌که شواهدی از وجود رطوبت به‌صورت حباب‌های رنگ، لکه‌های رطوبت، رسوبات پودری، یا ریختن گچ‌ها در سطوح نزدیک به زمین دیوار مشاهده شود، علت آن اغلب افزایش میزان رطوبت است. این وضعیت به‌طورکلی در دیوارهای بنایی به علت عدم وجود یا خراب شدن بخش‌های ضد رطوبت ظاهر می‌شود.
• مشکل جمع شدگی رطوبت
این نوع مشکلات مربوط به رطوبت زمانی رخ می‌دهند که هوای مملو از رطوبت در داخل ساختمان جمع می‌شود. درواقع دلیل اصلی آن تهویه ضعیف و درزگیری بیش‌ازحد ساختمان است؛ بنابراین برای تعیین اینکه آیا میعان مشکلی ایجاد کرده است، سطح بیرونی دیوار آسیب‌دیده را با یک بخاری فن خشک کنید و سپس این ناحیه را محکم با مقداری فویل آشپزخانه نوار بکشید. اگر سطح فویل بعد از ۲۴ ساعت مجدداً مرطوب شد، در این صورت مشکل می‌تواند میعان باشد. در همین راستا برای حل این مشکل، دریچه‌ها یا فن‌ها را در نواحی مستعد تجمع رطوبت مانند آشپزخانه، حمام و توالت تنظیم کنید تا هوای مرطوب قبل از اینکه تبدیل به مشکلی در داخل خانه شود بیرون برود. همچنین از استفاده از دستگاه تولیدکننده رطوبت اجتناب کنید تا این مشکل به حداقل برسد.
• لکه‌هایی بر سقف خانه
هنگامی‌که رطوبت از بالا به دیوار نفوذ می‌کند، نقص در ساختار سقف ازجمله افتادن یا آسیب دیدن کاشی‌ها، فلاشینگ ضعیف یا ترک خوردن ناودانی‌ها و لوله‌های زهکشی می‌توانند علت آن باشند. ازآنجایی‌که این نواحی همگی در بیرون سازه واقع‌شده‌اند، یافتن و تعمیر آن‌ها دشوار نیست. لکه‌های رطوبت که در اثر نشتی رخ می‌دهند نیز می‌توانند ناشی از لوله‌کشی معیوب در دیوارها یا حتی درزبندی نامناسب حمام باشند؛ بنابراین با دیدن این نشانه‌ها در سقف باید در اولین فرصت اقدام به رفع مشکل رطوبت بپردازید.
• لکه‌های رطوبت در تمام سطح دیوار
لکه‌های نم در تمام سطح دیوارها اغلب درنتیجه‌ی نفوذ رطوبت رخ می‌دهد که در اثر آن رطوبت از بیرون از طریق ترک‌ها و فضاهای دیگر به داخل دیوار آجری نفوذ پیدا می‌کند. این رطوبت اغلب ممکن است در اطراف درب‌ها و پنجره‌ها مشاهده شود و می‌تواند ناشی از ورود آب باران از طریق فضاهای اطراف چارچوب‌ها باشد. به‌طورکلی لکه‌های رطوبت در زیر یک بازشدگی می‌توانند به علت عدم وجود یک شیار در طاقچه‌ی بیرونی باشند درحالی‌که سایر این لکه‌ها ممکن است در اثر نقص در آجرکاری ایجاد شوند. برای جلوگیری از این مشکل از دیوارهای خارجی و رنگ روی آن‌ها نگهداری کنید و هرگونه فضای خالی در اطراف چارچوب درب‌ها و پنجره‌ها را درزبندی کنید تا یک مانع محکم در برابر رطوبت ایجاد شود. همچنین تمیز کردن یا اصلاح شیارهای زیر طاقچه پنجره‌ها نیز می‌تواند به حداقل رساندن این مشکل کمک کند.
آشنایی با انواع عایق رطوبتی دیوار و ساختمان
همان‌طور که احتمالاً شما نیز در جریان هستید، عایق رطوبتی به پوششی گفته می‌شود که ساختمان را در برابر نفوذ آب و رطوبت محافظت می‌کند. این عایق‌ها به‌صورت لایه‌هایی باضخامت مختلف می‌باشند که به شکل مایع، پودر، رولی یا صفحه‌ای در ابعاد مختلف به بازار عرضه و در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. در همین راستا به‌منظور عایق‌بندی رطوبتی ساختمان و دیواره‌ها روش‌های متفاوتی وجود دارد که ازجمله مرسوم‌ترین و اولین روش‌ها که هنوز هم مورداستفاده قرار می‌گیرد، اجرای عایق رطوبتی با استفاده از قیر می‌باشد؛ بنابراین در این بخش به معرفی تک‌تک روش‌های عایق رطوبتی پرداخته و به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. عایق رطوبتی گرم اجرا
به‌طورکلی می‌توان اذعان نمود که عایق رطوبتی گرم اجرا مانند ایزوگام و قیرگونی در هنگام اجرا، جهت چسبیده شدن به لایه زیرین، مورداستفاده قرار می‌گیرد و به گرم نمودن و شعله به‌منظور اجرا بر روی سطوح احتیاج دارند. با توجه به این توضیح می‌توان عایق‌های زیر را در دسته‌ی عایق‌های رطوبتی گرم اجرا دسته‌بندی نمود که این موارد به شرح زیر می‌باشد:
• عایق قیر و گونی
• این نمونه از عایق‌های رطوبتی ازجمله عایق‌های رایج و البته قدیمی مورداستفاده در کشور است. به‌طورکلی می‌توان ازجمله مزایای عایق قیر و گونی به خاصیت چسبندگی بالا، نفوذناپذیری در برابر آب و مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و نمک‌ها اشاره نمود. از طرفی لازم به ذکر است که در کنار مزایای ذکرشده، این عایق دارای معایبی نظیر تجزیه در دمای بالا و تغییر شکل در برابر فشار می‌باشد. به یاد داشته باشید که استفاده از قیر و گونی به‌عنوان پوشش ضد آب، ازلحاظ اقتصادی به‌صرفه است و با توجه به مصرف آن در طول سالیان طولانی، می‌توان از کارایی آن اطمینان حاصل نمود.
• عایق ایزوگام
عایق ایزوگام لایه‌ای از پیش‌ساخته است که برای نصب و چسباندن آن به سطح از چسباننده‌های مخصوص استفاده می‌شود. این عایق لایه‌ای از الیاف مصنوعی و قیر است که مانع از رسیدن آب و رطوبت به سطح زیرین خود بر روی کف، سقف و دیواره‌ها می‌شود. جالب است بدانید که عایق‌بندی رطوبتی ساختمان‌ها که تا چهل سال گذشته به‌صورت سنتی، با آسفالت و قیر گونی انجام می‌گرفت با پیدایش عایق‌های رطوبتی و مزیت‌های این نوع عایق‌ها به‌تدریج جای خود را به این عایق‌ها دادند. امروزه در بیشتر ساختمان‌ها چه در مرحلهٔ پی و فونداسیون و چه در ایزولاسیون دیوارها، سرویس‌ها و پشت‌بام، ایزولاسیون با لایه عایق رطوبتی ایزوگام انجام می‌گردد.
ایزوگام وزن بسیار سبکی دارد و از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار می‌باشد. این پوشش که به‌صورت رول به بازار عرضه می‌شود مقاومت بالایی در برابر انبساط و انقباض دارد و دچار پوسیدگی نمی‌شود. همچنین لازم به ذکر است که عمر مفید اغلب ایزوگام‌های موجود در بازار حدود ۱۰ سال است.
• عایق رطوبتی پیش‌ساخته
این نمونه وزن سبک و قابلیت انعطاف‌پذیری بالایی دارد. این عایق‌ها به علت اینکه در ساخت آن‌ها لایه‌ای از پلی‌استر استفاده‌شده مقاومت بالایی در برابر انبساط و انقباض دارند. عایق‌های پیش‌ساخته پوسیده و شکسته نمی‌شوند و در دمای ۱۳۰+ و ۴۰- درجه سانتی‌گراد مقاومت خود را حفظ می‌کنند. در کنار این موارد می‌توان ازجمله معایب آن‌ها به کوتاه بودن طول عمر، هزینه بالا و تجزیه در برابر تابش اشعه ماوراءبنفش اشاره نمود. عایق پیش‌ساخته اگر در شرایط مطلوب نگهداری نشود بعد از ۶ ماه از تاریخ تولید فاسد می‌شود؛ به همین دلیل آن را باید در دمای ۵ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری نمود. در ساخت این مدل از یک‌لایه پشم‌شیشه و پلی‌استر که از هر دو طرف با قیر پوشیده شده‌اند، استفاده می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها قیر صنعتی، فیلم پلی‌اتیلن، پودر تالک، باند و چسب، مواد پلیمری، پشم‌شیشه و پلی‌استر سوزنی می‌باشند.
۲. عایق رطوبتی سرد اجرا
جالب است بدانید که عایق رطوبتی‌ام سی آی و عایق رطوبتی آر سی آی در گروه عایق‌های رطوبتی سرد اجرا می‌باشند، چراکه صرفاً با مخلوط کردن جزء پودری و مایع می‌توان نسبت به اجرای این دست از عایق‌های رطوبتی با استفاده از قلم‌مو و یا غلتک رنگرزی اقدام نمود.
• عایق نانو پلیمری RCI
این نوع از عایق‌های یک محصول جدید با حضور الیاف پلی‌پروپیلن می‌باشد. این عایق رطوبتی به‌واسطه داشتن الیاف مذکور، دارای مقاومت کششی بالاتر بوده در برابر تنش‌های کششی سازه مقاوم‌تر می‌باشد. لذا در صورت استفاده از این کد محصول جهت آب‌بندی پشت‌بام و آب‌بندی استخر و آب‌بندی مخازن آب، دیگر نیازی به استفاده از مش فایبرگلاس جهت مسلح نمودن عایق رطوبتی اجراشده نمی‌باشد. همچنین این عایق رطوبتی در جزییات اجرایی در کنج‌های سازه به‌ویژه در محل اتصال دیوار به کف در عملیات آب‌بندی استخر و مخازن آب، عملکرد بهتری داشته و احتمال ترک‌خوردگی عایق رطوبتی اجراشده در این نقاط به‌شدت کاهش می‌یابد.
• عایق رطوبتی MCI
جالب است بدانید که این نوع محصول یک عایق رطوبتی دوجزئی می‌باشد. به‌عنوان یک غشای سیال سرد اجرا بر پایه سیمان پلیمری و دیسپرسیونهای استایرن آکریلیکی باقابلیت انعطاف‌پذیری و کشسانی بالا، جهت آب‌بندی تمامی سطوح بتنی و غیر بتنی کاربرد دارد. این محصول به‌صورت نیمه جامد بر روی سطوح اجراشده و پس از خشک شدن تشکیل لایه‌ای انعطاف‌پذیر و صد در صد ضد آب را می‌دهد. لازم به ذکر است که در طبقه‌بندی مواد آب‌بندی در دنیا به‌واسطه اینکه اجرای این محصول همانند اجرای پوشش‌های رنگ می‌باشد، از این محصول به‌عنوان یکرنگ آب‌بند پلیمری پایه سیمانی یاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: بانک اطلاعات ساختمان | پروژه های در حال ساخت
• عایق پلیمری پاششی
این عایق از مواد پلیمری ساخته‌شده است و مقاومت بسیار بالایی دارد. استفاده از این محصول هیچ‌گونه آلودگی در محیط‌زیست ایجاد نمی‌کند. اجرای عایق پلیمری نیازی به حرارت ندارد و با پخش کردن یا پاشش آن بر روی سطوح اجرا می‌شود. به‌طورکلی ازجمله مزایای این مدل این است که می‌توان گوشه و کنار کنج‌ها را به‌صورت یکنواخت پوشش داد. عمر مفید عایق‌های پلیمری ۲۰ سال است که نسبت به سایر عایق‌های رطوبتی بالاتر می‌باشد.
• رنگ نانو
رنگ نانو یک عایق رطوبتی است که همانند رنگ‌آمیزی بر روی سطوح اجرا می‌شود. این عایق جایگزین مناسبی برای ایزوگام و قیرگونی می‌باشد و طول عمر آن به نسبت بالاتر و حدود ۱۵ سال خواهد بود. رنگ تقویت‌شده با مواد نانو مقاومت بالایی در برابر شرایط مختلف جوی، نور آفتاب، سرما و گرما و نفوذ آب دارد و آن را می‌توان بدون حلال مورداستفاده قرارداد. لازم به ذکر است که عایق‌کاری بارنگ نانو قابل‌اجرا در مکان‌هایی نظیر کف حمام و سرویس بهداشتی، پاسیوها، استخرها، پشت‌بام‌های سیمانی و آسفالتی است و بدون تولید هیچ نوع آلاینده‌ای دوستدار محیط‌زیست می‌باشد. همچنین لازم به یادآوری است که با استفاده از این عایق‌ها نیازی به تخریب لایه‌های سطح زیرین نیست و به‌راحتی با استفاده از رول، اسپری یا قلم‌مو می‌توان سطح را بارنگ نانو پوشش داد. همچنین جای خرسندی دارد اگر بدانید که قیمت رنگ نانو با این مزایای بسیار در مقایسه با سایر عایق‌های رطوبتی کمتر است.
• عایق رطوبتی مایع
این نمونه به‌صورت مایع بوده و با استفاده از دستگاه اسپری و یا قلم‌مو بر روی سطوح اجرا می‌شود. قبل از استفاده از این عایق‌ها سطح باید تمیز و خشک شود. اگر سطحی دارای برآمدگی و یا شیب است قبل از عایق‌بندی باید آن را آماده کرد. از مزایای این نوع عایق می‌توان به موارد زیر اشاره نمود که شامل قابلیت چسبندگی به انواع سطوح، ضد اشتعال بودن، قابلیت رنگ‌پذیری در کنار کاربرد آسان آن است.
• عایق آرت فلکس
این نمونه بر اساس تکنولوژی‌های مدرن ساخته‌شده و ویژگی‌هایی نظیر نصب آسان، هزینه اندک و طول عمر بالا، ازجمله مزایای این محصول به شمار می‌رود. درواقع می‌توان اذعان نمود که انعطاف‌پذیری عایق آرت فلکس بالا بوده و آن را می‌توان در کنج‌ها نیز مورداستفاده قرارداد. این عایق نم و رطوبت را از خود عبور نمی‌دهد و به دلیل عدم نیاز به حرارت برای نصب، اجرای آن به‌سرعت و به‌آسانی صورت می‌گیرد.
نحوه درست کردن یک رطوبت‌گیر خانگی
در کنار اقدامات تخصصی و حرفه‌ای که در حوزه رطوبت‌گیری برای فضای خانه صورت می‌گیرد. شما می‌تواند به‌طور موقت و به‌صورت دستی نیز اقدام به ساخت نوعی رطوبت‌گیر برای خانه نمایید تا در زمان مناسب یک عایق رطوبتی مناسب را برای خانه خود پیاده کنید. حال با توجه به همین موارد نحوه درست کردن یک رطوبت‌گیر خانگی به شرح زیر می‌باشد.
مواد موردنیاز برای ساخت رطوبت‌گیر خانگی:
• کلسیم کلرید
• جوراب
• حفاظ چوبی یا فلزی
• ظرف پلاستیکی
طرز تهیه رطوبت‌گیر خانگی:
۱. ابتدا باید مقداری کلسیم کلرید خریداری کنید؛ که بدین منظور شما می‌توانید از داروخانه‌ها این ماده را تهیه نمایید. لازم به ذکر است که شکل این ماده سفیدرنگ می‌باشد.
۲. کلسیم کلرید خریداری‌شده را در درون جورابی قرار دهید و سر آن را گِره بزنید.
۳. شما باید برای آن یک آویز درست کنید تا بتوانید آن را از آویز آویزان کنید. چراکه نباید جوراب حاوی کلسیم کلرید کلسیم کلرید با سطح زمین برخورد داشته باشد؛ بنابراین می‌توانید از یک‌تکه چوب یا فلز یا هر ماده‌ای برای ساخت آویز استفاده کنید.
۴. لازم به ذکر است که یک ظرف پلاستیکی هم در زیر آویز قرار دهید تا قطرات آبی از داخل جوراب جاری می‌شود به داخل ظرف بریزد. پس‌ازاین کار مشاهده خواهید کرد که چقدر از میزان رطوبت در فضا کاسته خواهد شد. در همین راستا لازم به یادآوری است که زمانی که ظرف زیر ماده پر شد آن را خالی نمایید.
۶. به یاد داشته باشید که بعد از مدتی باید کلسیم کلرید داخل جوراب را عوض کنید و مقداری تازه در داخل جوراب بریزید.
کلام آخر
همان‌طور که در طول این نوشتار از وبلاگ سازه افزار همراه ما بودید هدف ما از این متن آشنایی شما با راهکارهای تخصصی و غیرتخصصی رفع نم در خانه‌ها بود که امیدواریم به‌کارآمده و مفید واقع‌شده باشد. در کنار آن نیز در باب انواع عایق‌های رطوبتی صحبت کردیم که مسلماً شناخت این محصولات می‌تواند به خرید و اجرای عایق‌های رطوبتی باکیفیت‌تر کمک کند. در پایان نیز از اینکه همراه سازه افزار هستید بی‌نهایت خرسندیم.