رامکا چیست
ستون‌ها بخش اصلی هر ساختمان به‌حساب می‌آیند که بار کلی ساختمان بر دوش آن‌هاست. ستون‌های ساختمان علاوه بر اینکه باید قدرت لازم جهت تحمل وزن طبقات ساختمان را داشته باشند، باید حتماً به‌صورت دقیق صاف و در یک راستا باشند تا وزن ساختمان به یک‌طرف تکیه نکند. اگر چنین اتفاقی بیفتد سازه پایدار نخواهد ماند و سقوط خواهد کرد. ازاین‌رو تمام ستون حتماً باید با دقت فوق‌العاده بالا تراز باشند.
برای صاف نگه‌داشتن ستون‌های بتنی ساختمان از چیزی به نام رامکا استفاده می‌کنند. رامکا می‌تواند به‌صورت میلگرد فولادی باشد یا به‌صورت بتنی. در پاسخ به این سؤال که رامکا چیست باید اشاره‌کنیم رامکا در حقیقت پاشنه بتن است که فاصله بین بتن و میلگرد ستون را مشخص می‌کند. به‌عبارت‌دیگر رامکا بخشی از قالب‌بندی ستون‌های بتنی است که در زمان اجرا کردن دیوار بتنی روی فونداسیون اجرا می‌شود و ادامه کار را ممکن می‌سازد.
رامکا به‌عنوان پاشنه بتن برای تسهیل قالب‌بندی ستون در فاصله بین میلگردهای ستون قرار می‌گیرد و باعث می‌شود تا همه ستون‌ها در یک راستا و کاملاً صاف باشند. به‌صورت کلی رامکا در حقیقت اسکلت‌بندی اولیه ستون‌ها قبل از بتن‌ریزی است که قبل از محکم کردن و کار گذاشتن نهایی ستون، از صاف بودن آن‌ها و در یک راستا بودن آن‌ها اطمینان حاصل شود.
اغلب برای اجرای آن از رامکا بتنی استفاده می‌کنند اما از میلگرد رامکا هم در سازه‌های ساختمانی زیاد استفاده می‌شود. به یاد داشته باشید زمانی که پایه‌ها در مجاورت با آب یا مکان‌های مرطوب قرار دارند توصیه می‌شود تا از رامکا بتنی استفاده شود.
در این مقاله بیشتر با رامکا، به‌عنوان یکی از اجزای ضروری و اصلی در صنعت ساختمان‌سازی آشنا خواهیم شد و این سؤال را که رامکا چیست را به‌صورت کامل، با معرفی انواع آن، روش‌های اجرایش و غیره پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
انواع رامکا
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم رامکا در حقیقت تعیین‌کننده فاصله بین قالب و میلگرد ستون‌های ساختمان است و وظیفه اصلی‌اش اطمینان از قرار گرفتن تمام ستون‌ها در یک راستای صاف و موازی است. رامکا را به دودسته فولادی و بتنی تقسیم‌بندی می‌کنند که نوع فولادی آن در حقیقت با میلگرد یا ورق فلزی ایجاد می‌شود. البته استفاده از میلگرد رامکا چندان توصیه نمی‌شود چراکه می‌تواند موجب از بین رفتن پوشش بتنی روی آراماتور و خاموت ها گردد.
تفاوت‌های رامکای بتنی با فولادی
انتخاب نوع و جنس رامکا یا پاشته بتن به شرایط آب‌وهوایی محل اجرای ساختمان بستگی زیادی دارد. همان‌طور که اشاره کردیم در محل‌ها و مکان‌های مرطوب بهتر است از نوع رامکا بتنی استفاده کنید. چراکه مقاومت این نوع از رامکا در برابر رطوبت بسیار خوب است، اما خب ایرادات خاص خودش را هم دارد. مثلاً رامکا بتنی ممکن است موجب دوتکه شدن بتن در پایه ستون شود. ازآنجایی‌که در بسیاری از موارد در اجرای رامکای بتنی، فرآیند بتن‌ریزی را به‌درستی انجام نمی‌دهند، یعنی بدون توجه به اختلاط و دانه‌بندی بتن می‌ریزند، خیلی از مهندسان ترجیح می‌دهند این ریسک را نپذیرند و از رامکا فولادی استفاده کنند. گرچه که در صورت اجرای صحیح رامکای بتنی از رامکای فولادی بهتر است.
اما رامکای فولادی را با استفاده از میلگرد، یا ورق‌های فولادی آجدار و گالوانیزه اجرا می‌کنند؛ که اغلب هم از میلگرد بهره می‌برند چراکه ورق‌های فولادی ازنظر قیمت گران‌تر هستند و برای سازنده به‌صرفه نخواهند بود.
اجرای میلگرد رامکا در ستون
رامکا یا پاشنه بتن بخشی از میلگرد فولادی است که طول آن با طول ستون برابر است. استفاده از رامکا همیشه باعث راحت‌تر شدن و البته دقیق‌تر شدن ستون‌بندی می‌شود؛ اما مهم‌ترین نکته در فرآیند اجرای رامکا، دقت عمل بالا است. چنانچه کمترین خطایی در اجرای رامکا به وجود بیاید این امر موجب بروز اختلال جدی در ستون‌بندی ساختمان به‌عنوان یک بخش حیاتی ساختمان می‌شود؛ و چنانچه ستون‌ها ساختمان ازنظر تراز و صافی دچار مشکلی باشند اصلاح آن‌ها در مراحل بعدی بسیار سخت و تقریباً ناممکن خواهد بود.
برای اینکه رامکا را نصب کنید اول باید در فاصله‌های 10 سانتی‌متری از پایین ستون میلگردهای رامکا را به‌اندازه طول خود ستون نصب نمایید. در مرحله بعدی چهار میلگرد به شکل عمودی در پایه همین محیطی که با میلگرد ایجاد کرده‌اید قرار می‌گیرند. برای محکم گردن این چهار میلگرد عمودی به پایه‌ای که تعبیه کرده‌اید می‌توانید از جوش دادن یا سیم‌های مخصوص آرماتوربندی استفاده کنید. ولی خب ازآنجایی‌که جوش دادن میلگردها به هم مشکلاتی دارد، اعم از اینکه جوش دادن میلگردهای آجدار محدودیت‌هایی دارد، معمولاً توصیه می‌کنند برای محکم کردن میلگردهای عمودی از روش جوشکاری استفاده نکنید و به‌جای آن از سیم‌های آرماتوربندی بهره ببرید.
برای اجرا کردن رامکا می‌توانید از ستون اول تا آخر را ریسمان کشی کنید و این کار را در یک راستا انجام دهید تا بتوانید مکان دقیق رامکاهای میانی را به دست بیاورید. در این صورت بعد از بستن رامکا و چسباندن قالب به آن می‌توان بتن‌ریزی را انجام داد و اگر روند اجرا به‌درستی صورت پذیرفته باشد، می‌بینید که تمام ستون‌ها در یک راستا قرار دارند.
بیشتر بخوانید: کفراژبندی چیست؟
بعد از پایان یافتن اجرای میلگرد رامکا باید قالب را جدا کنید. چنانچه بعد از جدا کردن قالب دیدید که بخش انتهایی مقطع فولادی مشخص است باید مراقب باشید. چراکه در صورت بروز این اتفاق شانس پوسیدگی در این بخش بالا می‌رود. پوسیدگی این ناحیه می‌تواند آرماتوربندی رامکا و ستون‌بندی کلی را هم تحت تأثیر قرار دهد. برای جلوگیری از این اتفاق باید از وسیله‌ای به نام اسپیسر رامکا استفاده کنید.
اسپیسر رامکا چیست؟
برای حل مشکلی که در بالا به آن اشاره کردیم از وسیله‌ای به نام اسپیسر رامکا استفاده می‌کنند. اسپیسر که در معنی لغوی به معنای ایجادکننده فاصله است، قطعه‌ای است که به‌وسیله آن می‌توانید انتهای بیرون زده میلگرد را در برابر پوسیدگی محافظت کرده و در داخل بتن مخفی‌اش کنید.
به یاد داشته باشید که علاوه بر خطری که بیرون ماندن انتهای میلگرد برای ستون و خود ساختمان دارد، ازنظر دستگاه نظارت و مقررات ملی ساختمان هم مجاز نیست و می‌تواند درگرفتن پروانه شمارا با مشکلات جدی مواجه کند.
اجرای رامکا بتنی
همان‌طور که اشاره کردیم رامکای بتنی نیز یکی دیگر از دو شکل اجرای رامکا در ساختمان است. اجرای رامکای بتنی به این صورت است که قبل از ریختن بتن ستون‌ها، از قسمت پایین یک ریسمان در امتداد ستون‌ها کشیده می‌شود و بعد یک‌تخته 10 سانتی‌متری در پشت ریسمان قرار می‌گیرد که با آجر در جای خود محکم می‌شود. این کار را باید در هر چهار طرف ستون انجام داد. پس‌ازاین فرآیند بتن‌ریزی در ارتفاع 10 سنتی متر، یعنی دقیقاً هم‌اندازه ارتفاع تخته صورت می‌گیرد.
چند نکته مهم درباره اجرای رامکای بتنی وجود دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
• رامکا بتنی یا پاشنه بتن در حقیقت بخشی از ستون بتنی سازه است. پس باید در بتن‌ریزی و کیفیت انجام آن دقت داشته باشید. حتماً در بتن‌ریزی رامکای بتنی توجه کنید که اختلاط بتن، تراکم مواد و عمل‌آوری آن به شکل صحیح و بدون ایراد انجام‌شده باشد. در غیر این صورت ستون‌ها دچار مشکل می‌شوند.
• رامکای بتنی را باید به‌صورت یکپارچه با بتن زیرین ریخت. یادتان باشد که وجود داشتن درز در اجرای کار حتی بافاصله‌های کم 10 تا 20 سانتی‌متری نیز هرگز مجاز نیست. مخصوصاً در مناطقی که زلزله‌خیز هستند.
• در ساختن رامکای بتنی حتماً باید قالب‌ها را با دقت بالا در محل موردنظر تنظیم و تثبیت کنید. مخصوصاً اگر قصد داشته باشید تا رامکای بتنی شما با بتن زیرین پیوستگی داشته باشد. برای این کار شما می‌توانید قالب‌ها را از همان اول در محل موردنظرتان قرار دهید و بعد از بتن‌ریزی بخش زیری قالب‌ها را نصب‌کرده و رامکای بتنی را اجرا نمایید.
قبلاً هم اشاره کردیم که رامکای بتنی می‌توانید مشکلاتی داشته باشد از قبیل اینکه ممکن است بتن ستون را دوتکه کند. مشکلی که در مهم‌ترین بخش ستون، یعنی در پای آن ایجاد می‌شود. علاوه بر این زیاد دیده‌شده که بتن‌ریزی رامکا بدون دقت کافی انجام‌شده و دردانه بندی و اختلاط صحیح آن غفلت شده است. بی‌دقتی در اجرای درست رامکای بتنی می‌تواند خطرات زیادی به همراه داشته باشد.
کاربرد رامکا
در ابتدای مقاله هم اشاره کردیم که رامکا وسیله‌ای برای تراز کردن و هم‌راستا درآوردن ستون‌هاست. هم‌راستا نبودن ستون‌ها، وجود مشکلاتی در قالب‌بندی ستون‌ها، دسترسی نداشتن به‌اندازه تقریبی فاصله انتهای میلگرد تا پایه ستون و غیره، همیشگی مشکلاتی بوده‌اند که ساختمان‌سازان را دچار دردسرهای زیادی کرده‌اند؛ اما استفاده از رامکا در پایه قالب ستون این بار را از شانه ساختمان‌سازها برداشته و تا حد زیادی مشکلاتشان را حل کرده است.
بیشتر بخوانید: بانک اطلاعات ساختمان | پروژه های در حال ساخت
کاربرد رامکا در دیوار برشی
• هم‌راستایی ستون‌های ساختمان
• رفع نقص‌های احتمالی در قالب‌بندی ستون
• دستیابی به‌اندازه دقیق انتهای مقطع تا پایین ستون
• مهار کردن قالب‌ها
نکات مهم در اجرای رامکا
نکته‌های مهمی وجود دارند که باید در نصب و اجرای رامکا حتماً به آن‌ها توجه داشته باشید. در زیر به نکات مهم برای نصب رامکا اشاره می‌کنیم:
• ستون اصلی‌ترین بخش ساختمان و پایه ستون مهم‌ترین بخش آن به‌حساب می‌آید؛ و ازآنجایی‌که رامکا را در پایه ستون به کار می‌برند، حتماً باید در نصب و اجرای آن نهایت دقت را به خرج دهید.
• این نکته را به یاد داشته باشید که رامکا به‌هرحال بخشی از ستون به شمار می‌رود. به همین دلیل هم باید در مورد رامکای بتنی حتماً در بتن‌ریزی و میزان آن دقت کافی داشته باشید تا ستون بعداً دچار مشکل نشود.
• اجرای رامکا باید یکپارچه باشد و هیچ درزی در آن وجود نداشته باشد. عدم وجود درز به‌خصوص در مناطق زلزله‌خیز حائز اهمیت بسیار زیادی است.
• در مکان‌هایی که آب‌وهوای مرطوب و بارانی دارند بهتر است از رامکای فولادی استفاده نکنید، چراکه زنگ می‌زنند و دچار پوسیدگی می‌شوند. پوسیده شدن رامکای فولادی می‌تواند باعث ایجاد خوردگی در ستون و وارد شدن آسیب‌های جدی به آن شود.
• چنانچه بتن مورداستفاده برای ساختن ستون‌ها به‌صورت دستی تهیه می‌شود، دقت داشته باشید که بهتر است از بتن رقیق‌تر استفاده کنید تا قالب‌ها به‌خوبی پر شوند. جهت تهیه بتن رقیق باید حتماً از عیار سیمان بیشتری استفاده نمایید.
قیمت رامکا
طبیعتاً رامکا وسیله‌ای نیست که بتوانید بروید و از فروشگاه تهیه کنید. در پاسخ به این سؤال که رامکا چیست، باید بگوییم که رامکا در حقیقت یک روش است که طی آن از ابزاری مانند میلگرد، ورقه‌های فولادی یا بتن در پای ستون‌ها استفاده می‌شود تا هم‌راستایی آن‌ها به‌دقت صورت بگیرد.
ازآنجایی‌که رامکا را با میلگرد یا بتن می‌سازند، طبیعتاً قیمت و هزینه‌ای که باید صرف آن کنید به قیمت روز سیمان و قیمت روز میلگرد وابسته خواهد بود. شما می‌توانید برای کسب اطلاع از قیمت روز این محصولات با کارشناسان پرشین سازه مشورت کنید و اطلاعات موردنیازتان را کسب نمایید.