همه آنچه باید در مورد میان بولت باید بدانید

همه آنچه باید در مورد میان بولت باید بدانید

در ساخت سازه‌ها ازجمله استخر، مخازن آب و فاضلاب و مناطقی همچون زیرزمین باید موضوع آب‌بندی را جدی گرفت. مهندسین باید در حین اجرای سازه تدابیری را برای آب‌بندی در نظر بگیرند، در غیر این صورت ممکن است پروژه در آینده با مشکلاتی روبرو شود که هزینه و زمان بیشتری را باید صرف بازسازی سازه کرد. بتن ازجمله مواردی است که به دلیل ایجاد حفره‌هایی که در عرض آن ایجاد می‌شود، امکان نشت آب وجود دارد، ازاین‌رو باید از میان بولت‏های آب‌بند استفاده کرد تا از بروز خسارات در آینده جلوگیری شود. از میان انواع میان بولت، با توجه به شرایط سازه انتخابی دقیق و اصولی انجام دهید.

انواع بولت

بولت‎ها با توجه به کاربردی که دارند متفاوت هستند، بولت دو سر دنده که برای جلوگیری از فشار جانبی به بتن استفاده می‌شود، بولت بیرونی که جهت اتصال بولت آب‌بند به قالب بتن استفاده می‌شود، بولت عصایی که سولجر را به پشت‌بند قالب‌ها متصل می‌کند و میان بولت آب‌بند که برای جلوگیری از فشار جانبی بتن بر روی قالب‌ها در دیوارها استفاده می‌شود.

کاربرد میان بولت

میان بولت‎ها با توجه به کاربردی که دارند، در انواع چدنی، فلزی و پلاستیکی طراحی و تولید می‌شوند. از کاربرد میان بولت آب‌بند می‌توان به آب‌بندی مخازن آب و فاضلاب، زیرزمین‌ها و استخرها اشاره کرد.

آشنایی با انواع میان بولت

• میان بولت چدنی

این نوع از میان بولت‎ها حدود ۱۲ سانتی‌متر طول دارند و صفحه گرد وسط آن‌ها ۸ سانتی‌متر عرض دارد. جنس میان بولت چدنی همان‌طور که از نام آن پیداست در کارگاه‌های ریخته‌گری از چدن نشکن تشکیل می‌شود، چدن را در قالب‌های مخصوص ریخته و به حالت میان بولت آن را قالب‌گیری می‌کنند. میان بولت‎های چدنی در سازه‌های استفاده می‌شود که نیاز به آب‌بندی دارند. اندازه‌ها ثابت است و برای دیوارهایی که ضخامت‌های بیشتری دارند با بولت‎های تمام رزوه و مهره و واشر به پشت‌بندهای عمودی قالب فلزی بتن متصل می‌شوند.

نحوه اتصال میان بولت چدنی

نحوه اتصال میان بولت چدنی به این صورت است که باید در وسط دیوار قرار بگیرد. این میان بولت پس از بتن‌ریزی در داخل بتن قرار می‌گیرد و برای همیشه باقی می‌ماند.

• میان بولت فنری یا فلزی

این میان بولت آب‌بند فنری در دو مدل دنده درشت و دنده ریز طراحی و تولید می‌شود. بولت‏های معمولی دارای فنرهای دنده درشت و برخی بولت‎های مخصوص با فنرهای دنده ریز بسته می‌شوند. اندازه دیوار هر مقداری باشد، میان بولت را باید 6 سانتی‌متر کوچک‌تر در نظر گرفت، چراکه هر دو سمت این میان بولت، مخروطی وجود دارد که اندازه آن‌ها سه سانتی‌متر است. ورقه دایره‌ای که در میان بولت قرار دارد، قطر ۷ سانتی‌متر و تقریباضخامت ۳ میلی‌تری دارد. طول میان بولت رابین ۵ تا ۱۰ سانتیمتر، با توجه به ضخامت دیوار و فشار وارد بر آن انتخاب می‌کنند. میان بولت‎های فلزی دو مهره فنری در انتها دارند که بولت ها به آن متصل می‌شوند. با توجه به دو مخروط لاستیکی که در انتهای این نوع میان بولت وجود دارد فاصله بین دو پانل را تأمین و فشار جانبی بتن را تحمل می‌کند، این قطعه توسط بولت و مهره و واشر به پشت‌بندهای عمودی به‌راحتی متصل می‌شود.

نحوه اتصال میان بولت فلزی

میان بولت آب‌بند فلزی یا فنری همراه با تسمه یا میلگرد بسته می‌شود. این میان بولت را نیز مانند میان بولت چدنی در دیوارهایی که ضخامت کمتری دارند همراه با تسمه و دیوارهایی که ضخامت آن‌ها بیشتر از 50 سانتی‌متر است با میلگرد بسته می‌شود.

• میان بولت پلاستیکی

میان بولت پلاستیکی به دلیل اینکه مواد تشکیل‌دهنده آن از پلی ونییل کلراید  (p.v.c) است در مقابله با بتن هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد. از نوع بولت پلاستیکی بیشتر برای آب‌بندی مخازن و استخرها استفاده می‌شود. برای یک دیوار دوطرفه در هر مترمربع ۴ عدد باید میان بولت آب‌بند پلاستیکی استفاده کرد. در دیوارهایی که شیب‌دارند نیز به‌راحتی می‌توانید از این میان بولت پلاستیکی استفاده کنید.

قطعات میان بولت پلاستیکی

• میان بولت پلاستیکی دارای قطعاتی ازجمله رابطه میان بولت است که این قطعه میانی به تعداد دو عدد  وجود دارد.

• مخروطی میان بولت در انتهای میان بولت قرار می‌گیرد.

•  لوله آجدار یک قطعه میانی است که با توجه به طول میان بولت باید انتخاب شود، آجدار بودن آن نیز به دلیل اتصال بهتر به بتن است. لوله آجدار پلاستیکی با قطر خارجی 25 میلی‎متر و قطر داخلی 22 میلی‎متر جهت عبور بولت با قطر 16 و 18 میلی‎متر مناسب است. این لوله که وظیفه کاهش یا افزایش طول میان بولت را دارد در فرآیند تولید و مونتاژ مورداستفاده قرار می‌گیرد.

•  استاپر یو که یک قطعه آب‌بند کننده داخلی از جنس پی‌وی‌سی نرم و بسیار مقاوم است، پس از بتن‌ریزی با هدایت در قسمت میانی میان بولت قرار می‌گیرد و  وظیفه آب‌بندی را بر عهده دارد.

• استاپر تی که یک قطعه آب‌بند کننده خارجی از جنس لاستیک است، پس از بتن‌ریزی با فشار وارد حفره میان بولت می‌شود و آب‌بندی را به‌خوبی انجام می‌دهد. این قطعه علاوه بر آب‌بندی وظیفه مسدود کردن دو سر حفره ایجادشده توسط میان بولت را نیز بر عهده دارد.

نحوه اتصال میان بولت پلاستیکی

برای مونتاژ میان بولت آب‌بند پلاستیکی ابتدا باید یک شبکه میلگردی بافته و در یک قسمت از دیوار طبق نقشه مونتاژ شود. در مرحله بعد باید یک بولت تمام رزوه با توجه به قطر دیوار و وضعیت پشت‌بند آماده کنید، طول آن را مشخص کرده و از قسمت بیرون قالب‌ها وارد سازه آرماتوربندی کنید. در قرار دادن میان بولت دقت داشته باشید که شامل رابط، مخروطی، لوله پلاستیکی آجدار بر روی بولت وجود داشته باشد. پس از قرار گذاشتن میان بولت، قالب‌بندی سمت دیگر دیوار را انجام می‌دهید. طول میان بولت باید به‌اندازه‌ای باشد که پس از اتمام قالب گذاری، هر دو سمت بولت به یک اندازه از سمت قالب‌ها خارج‌شده باشد. سپس با مهره و واشر سازه قالب‌بندی را فیکس می‌کنید، پس از بررسی تمام مراحل بتن‌ریزی انجام می‌شود. زمانی که بتن کمی خود را گرفت، قالب‌های فلزی را از دو سمت دیوار بازکرده و اجازه عمل‌آوری بتن را می‌دهند.

آنچه مشاهده می‌شود مقطع گرد مخروطی میان بولت است که باید به‌آرامی از بتن خارج شود. مخروطی در دو سر میان بولت قرار دارد که پس از خارج کردن آن باید استاپر یو شکل را با فشار داخل حفره قرار دهند، تا جایی باید داخل شود که به میانه میان بولت برسد. سپس قطعه قرقره‌ای که مانع نفوذ آب از سطح بیرونی میان بولت است، بین مخروطی ولوله قرار می‌گیرد. در آخر دو عدد آب‌بند لاستیکی یا استاپر تی را از سوراخ وارد کرده تا جایی که لبه استاپر با لبه رابطه میان بولت نزدیک هم قرار گیرند. استاپر تی شبیه استاپر یو است اما با توجه به لبه‌هایی که دارد تا لبه داخلی میان بولت قرار می‌گیرد. در انتهای کار برای نفوذناپذیر شدن بتن و پر شدن حفره مخروطی شکل از ملات گروت و چسب بتن استفاده می‌شود.

نکات مهم در نصب میان بولت پلاستیکی

از مزیت‌های میان برد پلاستیکی می‌توان به مانع خروج شیره بتن از سوراخ‌های سطح قالب اشاره کرد. دقت داشته باشید که از میان بولت آب‌بند پلاستیکی فقط بولت با قطر ۱۶ و ۱۸ میلی‌متر عبور می‌کند و برای قطرهای بالاتر مناسب نیست. در هنگام مونتاژ کردن میان بولت پلاستیکی هیچ‌کدام از قطعات نباید حذف شود. این قطعه به‌سادگی با افزایش صول لوله آجدار، قابلیت افزایش طول دارد و هیچ‌گونه محدودیتی برای استفاده ندارد.

اهمیت استفاده از میان بولت

به هنگام بتن‌ریزی دیوارهای مخازن، استخرها، تونل‌ها و سدها باید عملیات قاب‌بندی باضخامت مناسبی اجرا شود. در طول پروژه باید تمهیداتی برای مهار قالب‌ها جهت جلوگیری از باز شدن آن‌ها اندیشیده شود. استفاده از بولت در کنار مهره و واشر به همراه مهارهای پشت‌بند قالب‌ها یکی از بهترین تجهیزات برای مهار قالب‌ها است. زمانی که بتن‌ریزی انجام و قالب برداری صورت می‌گیرد، درآوردن بولت نیز انجام می‌شود، پس از درآوردن بولت‎ها باید آن‌ها را پر کرد. استفاده از ملات سیمانی کاری غیرممکن است به‌ویژه در دیواره‌هایی که ضخامت بالایی دارند، درنتیجه استفاده از بولت و کارگزاری آن قبل از بتن‌ریزی می‌تواند روشی مقرون‌به‌صرفه و ایمن باشد.

مزیت استفاده از میان بولت

• از مزیت استفاده از میان برد می‌توان به کاهش هزینه‌های آب‌بندی تا ۵ برابر اشاره کرد، این روش بسیار مقرون‌به‌صرفه است. 

• با توجه به سایز دیوار قابلیت تنظیم طول دارند.

• آب‌بندی با استفاده از میان بولت کاملاً تضمینی است.

• وزن کم و نصب آسان از دیگر ویژگی‌های این قطعه است.

خرید میان بولت

بین انواع میان بولت آب‌بند، نوع چدنی از قیمت بالایی برخوردار است، به دلیل اینکه از جنس چدن است و  وزن بالایی دارد و نصب آن نیز کمی مشکل است. اما در مقابل آن، برای خرید میان بولت، نوع پلاستیکی به دلیل وزن پایین و نصب آسان در بیشتر پروژه‌ها ازجمله تصفیه‌خانه آب و فاضلاب قابل‌استفاده و مقرون‌به‌صرفه است. میان بولت پلاستیکی در مقابل سایر آب‌بندها تا حدود ۷۰ درصد می‎تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند و استفاده از آن برای کارفرما مزایای بسیاری را به همراه دارد. از این نظر در پروژه‌هایی که در حجم وسیع ساخته می‏شوند، استفاده از میان بولت پلاستیکی به دلیل یک‌تکه بودن می‌تواند سرعت عمل را بسیار بالا ببرد. استفاده از میان بولت‏های کوچک یا مدل‏هایی که دارای دنده ریز یا دنده درشت هستند، برای کارفرما محدودیت‎هایی را ایجاد می‏کنند.

سخن پایانی

با توجه به اطلاعاتی که از میان بولت پلاستیکی، چدنی و فلزی دریافت کرده‌اید، میان بولت پلاستیکی در میان سازندگان از اهمیت بالایی برخوردار است. آنچه در ساخت یک سازه اهمیت دارد زمان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها است که با استفاده از میان بولت پلاستیکی این امر محقق می‌یابد. قیمت میان بولت نسبت به خرید سایر تجهیزات ساختمان‌سازی از قیمت مناسبی برخوردار است و برای ایمنی و استحکام سازه توصیه می‌شود ازاین‌رو آب‌بندی در سازه‌ها استفاده شود.