اصلی ترین نکته در مورد تیرچه بلوک این است که از ترکیب بلوک سیمانی یا سفالی یا تیرچه ساخته می شود (همان طور که از نامش نیز پیداست). در ایران از این نوع مصالح استفاده های زیادی می شود و یکی از رایج ترین سقف هایی است که در کشورمان ساخته می شود. همان طور که گفتیم اصلی ترین ماده تشکیلدهندهی این نوع سقف، تیرچه و بلوک است؛ اما دال و گاهی هم یونولیت نیز در ساختار این نوع سقف ها استفاده می شوند. در حقیقت تیرچه بلوک نوعی دال یک طرفه است.
اما کاربرد تیرچه ها در این سقف تیرچه بلوک چیست؟ خب این نوع تیرچه ها نقش تیر فرعی را به عهده می گیرند. باید بدانید که در این نوع سقف، بلوک ها فقط نقش پر کننده ای دارند. هم چنین نکته ی مهم اینجاست که برای تحمل بار کششی، تنها فولاد است که جوابگو می باشد.
اگر از هر نوع مصالح دیگری مثل بتن یا سفال یا ... استفاده کنید، نمی توانند نیروهای کششی را متحمل شوند؛ بنابراین انجام این کار بی فایده خواهد بود و تنها باعث افزایش وزن و بار مرده سقف می شود. به این ترتیب ناچار خواهیم بود که برای تحمل این بار مرده، از فولاد بیشتری استفاده کنیم و در نهایت هم وزن سازه را افزایش دهیم.
اما بزرگ ترین مزیت در مورد سقف های تیرچه بلوک این است که این ناحیه کشیی دیگر بتن ندارد و این ماده حذفشده است. به این ترتیب هم این مشکل را برطرف خواهیم کرد و هم این که ازلحاظ اقتصادی صرفه زیادی دارد و به همین دلیل است که تا به این لحظه، افراد زیادی به سراغ استفاده از سقفهای تیرچه بلوک رفته اند.
از دیگر موادی که در ساخت تیرچه بلوک استفاده می شود، میلگرد حرارتی و میلگرد منفی است. هم چنین از بتن پوششی نیز در ساخت سقف تیرچه بلوک استفاده می شود. رایج ترین نوع تیرچه بتنی که در ایران استفاده می شود، نوعی است که با قالب فلزی که موقت است یا قالب دائمی که جنس سفالی دارد ساخته می شود.
تیرچه بلوک بسته به نوع و ابعاد آن ممکن است قیمت های متفاوتی داشته باشد. هم چنین کارخانه های متفاوت سازنده ی آن، ممکن است قیمت های متفاوتی برای محصول خود در نظر بگیرند که البته طبیعی است. اما از آن جایی که قیمت تیرچه بلوک کاملاً اقتصادی و به صرفه است، خیلی از افراد به سراغ استفاده از آن رفته اند و به یکی از رایج ترین سقف های ایران تبدیل شده است.
در ادامه می خواهیم به جزئیات اجرای سقف تیرچه بلوک بپردازیم و بگوییم که این کار چگونه انجام می گیرد. قبل از هر چیزی باید تیرچه ها را روی پل های اصلی و روی ترازهای مربوطه قرار داد. بعد باید فاصله ای که میان تیرچه ها وجود دارد را با مصالح مناسب مثل بلوک های توخالی پر کرد و بعد از این که میلگردهای حرارتی و تکمیلی نصب شد، نوبت به بتن ریزی دال سقف می شود.
نکتهی مهم این جاست که در اجرای سقف تیرچه بلوک نیازمند اجرای شمع بندی هستید که نوبت انجام آن دقیقاً بعد از بتن ریزی دال سقف خواهد بود. شمع بندی و قالب بندی باید با استفاده از تراش های عمود بر تیرچه انجام بگیرد که ویژگی ها و خصوصیات زیر را داشته باشند:
اول از همه این که فاصله ی میان این تیرچه های پیش ساخته، باید حدود 1 الی 1.2 متر باشد.
آرماتورهای اصلی تقریباً باید حدود 10 الی 15 سانتیمتر با تیرهای اصلی درگیر شوند. نکتهی بسیار مهم اینجاست که اصلاً نباید این آرماتورها را به تیرهای فلزی جوش داد. مسئله این جاست که بیشتر تیرچه ها، به جز تیرچه هایی که جان باز هستند، پیش از این که یکپارچه بشوند نمی توانند وزن سقف را تحمل کنند.
اما چند نکته ی مهم دیگر در مورد اجرای سقف تیرچه بلوک را در ادامه آورده ایم:
نکته ی مهم این است که قبل از اجرای تیرچه ها، باید خیز مناسبی به سمت بالا به تیرچه ها داد.
بعد از این که سقف اجرا شد و سطح آن نیز یکپارچه شد، باید این خیز را حذف نمود.
هر یک از افراد و استادکاران ممکن است میزان این خیز را بر اساس تجربه ی خود به دست آورند؛ اما بهطورکلی، به ازای هر متر طول دهانه، حدود 2 میلیمتر باید خیز در نظر گرفته شود.
اگر بخواهیم نکته ی مهم دیگری را اضافه کنیم باید به این مسئله اشاره کرد که چهار تراش ها و شمع ها باید به نحوی نصب شوند که قادر به تحمل نیروهای وارد شده را داشته باشند. به همین دلیل است که رعایت تک به تک اصول و قواعد مربوط به اجرای سقف تیرچه بلوک باید به دقت صورت بگیرد.
ضخامت سقف تیرچه بلوک بستگی زیادی به این دارد که عرض و ضخامت خود تیرچه ها چقدر است. به طور کلی عرضه یک تیرچه به صورت استاندارد، از حدود 8 الی 12 سانتیمتر خواهد بود. ضخامت آن نیز 4 سانتیمتر است. حال با توجه به ضخامت تیرچه و بتنی که روی آن را می پوشاند، می توان ضخامتی را برای سقف موردنظرتان به دست آورید.
به طور کلی باید بگوییم که هرچقدر وزن بلوک کمتر باشد، بهتر است. یک کارگر باید به سادگی و بدون آسیب زدن به خود بتواند وزن یک بلوک را تحمل کند. به این ترتیب باید در نظر داشت که وزن سقف تیرچه بلوک باید تا جای ممکن کاهش پیدا کند.
یک بلوک بتنی به طور استاندارد حدود 15 الی 20 کیلوگرم وزن دارد. این وزن در مورد بلوک های سفالی به حدود 7 الی 10 کیلوگرم می رسد.
هرچقدر بلوک شما وزن کمتری داشته باشد؛ طبیعتاً بار مرده ای که روی سقف تحمیل می شود نیز کمتر خواهد بود.
هر بلوک دارای دو سطح بالا و پایین است که سطح بالایی باید بتن را تأمین کند. سطح زیرین هم برای گچ کاری و سفید کاری است. یک بلوک باید خاصیت مکندگی ای برابر با 13 الی 20 درصد داشته باشد. اگر این رقم بیشتر شود، بلوک می تواند تمام آب موجود در ملات را کشیده و به این ترتیب منجر به فساد آن شود.
برای اجرای مراحل بتن ریزی تیرچه بلوک باید نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
اگر از قالب فلزی استفاده می کنید، بعد از این که بتن مربوطه سخت شد، باید قالب را از آن جدا کنید. سپس باید آن را در حوض های آب قرار داد تا برای عرضه به بازار آماده باشند. چرا که این قالب های فولادی موقت هستند؛ اما در صورتی که قالب مورد نظر، سفالی باشد، همواره با تیرچه ها باقی می مانند.
یک مسئله ی مهم این است که برخی از تیرچه های بتنی از پیش تنیده هستند که غالب مواقع سطح مقطع آن ها به شکل یک سپر است و میلگرد فوقانی و میلگرد خرپا ندارند. میلگرد پایینی را نیز پیش از این که بتن ریزی آغاز شود، با یک سری وسایل مخصوص می کشند و سپس بتن ریزی را انجام می دهند. باید تا زمانی که بتن سخت شود، این میلگرد را در حالت کششی نگه داشت.
کاربرد تیرچه بلوک ها در ایران به قدری زیاد است که تقریباً بیشتر رقبا را از میان برداشته است؛ اما مزایا و معایب این نوع از سقف چیست و چرا بیشتر افراد به سمت ساخت این نوع سقف تمایل دارند؟ در ادامه به برخی از مهم ترین مزایای تیرچه بلوک اشاره کردهایم:
یکی از مهم ترین مزایای تیرچه بلوک این است که در مصرف بتن صرفه جویی می شود چرا که هم بلوک ها توخالی هستند و هم این که بتن منطقه کششی حذف شده است.
برای اجرای این نوع سقف، نیاز زیادی به آرماتورهای فولادی نیست چرا که فضای بتنی کاهش پیدا کرده است.
تیرچه بلوک ها عموماً در کارخانه و با استفاده از دستگاه های پیشرفته ساخته می شوند و به این ترتیب نیاز کمتری به نیروی انسانی هست.
وزن تیرچه بلوک ها کم است و به این ترتیب کارگران برای جا به جایی آن ها، دردسر کمتری خواهند داشت. در صورتی که طبقات سازه کم باشد که اصلاً نیاز به حمل با جرثقیل را نیز منتفی خواهد کرد.
این تیرچه ها به صورت پیش ساخته عرضه می شوند. به همین خاطر کار نصب سقف تیرچه بلوک بسیار ساده و سریع انجام می گیرد.
روند قالب گیری زیر سقف نیز فقط به خود شمع بندی و نصب چهار تراش محدود می شود. این عملیات جهت نگه داشتن موقت تیرچه ها صورت می گیرد.
با توجه به این که سرعت انجام و اجرای سقف تیرچه بلوک بسیار بالاست، در هزینه های صرف شده نیز کاهش محسوسی صورت خواهد گرفت.
بتن مورد نیاز برای ساخت تیرچه بلوک خیلی کمتر است چرا که بتن ریزی به صورت یکپارچه انجام می شود. میزان بتن مورد نیاز برای ساخت یک سقف تیرچه بلوک که ضخامتی برابر با مثلاً 14 سانتیمتر دارد،0.06 بتن است در حالی که در دیگر سقف های بتن آرمه، نیازمند 0.14 متر مکعب بتن در هر مترمربع خواهیم بود.
یکی دیگر از نکات بسیار مهم و مزیت فوق العاده ای که سقف تیرچه بلوک دارد این است که عملکرد لرزه ای بهتری نسبت به دیگر سقف های رایج دارد. این مسئله به خاطر ایجاد کردن یک دیافراگم صلب یا نیمه صلب در سقف های تیرچه بلوک است. در صورتی که سقف شما به درستی صورت نگیرد، آن گاه باید به دنبال علت لرزش سقف تیرچه بلوک رفت!
توخالی بودن بلوک های تیرچه بلوک، منجر به عایق بودن سقف می شود.
باید بدانید که زیر این سقف مسطح است و به همین دلیل نیاز به نازککاری کمتر خواهد شد. در نتیجه بار مرده سقف نیز کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد. هم چنین این یکنواختی و یکدست بودن سطح بالای سقف منجر به استفاده کمتر از مصالح می شود که مزیت فوق العاده ای به حساب می آید.
برای محاسبه هزینه سقف تیرچه بلوک باید چند فاکتور مهم را در نظر داشته باشید:
اول از همه این که از چه تیرچه بلوکی استفاده می کنید و چقدر نیازمند بتن هستید! هم چنین هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک را نباید فراموش کنید که به صورت جداگانه محاسبه می شود.
به طور کلی قیمت هر مترمربع سقف تیرچه بلوک، بستگی زیادی به دستمزد کارگران، استادکاران، خود تیرچه ها، شمع بندی و ...دارد.
همان طور که می دانید یکی از اصلی ترین نکات مربوط به ساخت تیرچه بلوک این است که بلوک مورد نظر آن به درستی ساخته شود؛ اما سؤال اصلی این جاست که بلوک چیست؟
بلوک قطعه ای سفالی یا بتنی است که در میان تیرچه ها قرار می گیرد تا سقف اجرا شود. البته باید بگوییم که این مصالح، اصلاً قادر به تحمل هیچ وزنی نیست. ابعاد استاندارد یک بلوک ساختمانی حدود 40 در 20 در 25 است.
البته گاهی به خاطر بلند بودن تیرچه یا خرپا، از بلوک های بزرگ تر (مثلاً بلوک با ارتفاع 25 سانتیمتر) استفاده کرد. البته برخی مواقع هم ممکن است پیش بیاید که از بلوک های دو تکه استفاده کنیم چرا که لازم است این بلوک ها ضخیم تر باشند.
برای تهیه ملات بلوک نیازمند مواد زیر هستیم:
تمام این مواد، حدود 180 عدد بلوک برای ما خواهد ساخت.
بعد از این که ملات آماده شد، یک دستگاه که به نام دستگاه بلوک زنی شناخته می شود، به طور همزمان 4 تا بلوک را می سازد. بعد از این که بلوک ها ساخته شد، آن ها را روی سکویی قرار می دهند که بالاتر از سطح زمین است. به این ترتیب منتظر خشک شدن بلوک ها می مانند. البته باید در نظر داشته باشید که باید هر روز به بلوک ها آب داد تا به این ترتیب دچار پوکی نشوند و سالم بمانند. اگر از حرارت خورشید برای خشک کردن بلوک ها بهره می برید، باید حدود 7 روز آفتابی منتظر بمانید.
به طور کلی، سقف های تیرچه بلوک دو نوع متفاوت دارند و این تفاوت به خاطر نحوه ی اجرای آن هاست:
هریک از این سقف ها، در جاهای خاصی کاربرد دارند و نحوه ی اجرای متفاوتی نیز خواهند داشت. هم چنین یکی دیگر از وجوه تمایز میان سقف های تیرچه بلوک این است که مصالح پر کننده ی آن از چه نوع بلوکی خواهد بود. مثل:
در نهایت باید بگوییم که سقف تیرچه بلوک از محبوب ترین و رایج ترین سقف هایی است که در ایران استفاده می شود. شما عزیزان جهت استعلام قیمت تیرچه بلوک و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با همکاران ما در وب سایت سازه افزار تماس بگیرید. کافی است به شماره های مندرج در وب سایت مراجعه کرده و سؤالات خود را با کارشناسان فعال در این زمینه در میان بگذارید.