اگر بخواهیم بهصورت کلی نگاهی به کفراژبندی داشته باشیم باید در وهلهی اول معنای لغوی آن را بررسی کنیم. کفراژ یک کلمه فرانسوی به معنای قالب است. اگر سروکارتان با امور و مشاغل ساختمانی باشد احتمالاً بهکرات نام کفراژ را شنیده باشید.
اما همانطور که احتمالاً خودتان نیز متوجه شدهاید، کفراژها انواع و اقسام متفاوتی دارند؛ که در ادامه تصمیم داریم به برخی از مهمترین انواع کفراژ یا قالب بپردازیم. با ما همراه باشید.
جنس کفراژها همانطور که اشاره کردیم متنوع است. برخی از کفراژها جنس چوبی دارند و برخی دیگر فلزی هستند.
بهطورکلی میتوان به کفراژهای زیر اشاره کرد:
همانطور که از نامش نیز مشخص و واضح است جنس این نوع از کفراژها چوبی است و از چوب نئوپان و تختههای سه لا ساخته میشود. کار کردن با این نوع قالبها بسیار ساده و راحت و شکل سادهای دارند. یکی از مزیتهای بزرگ قالبهای چوبی این نیست که میتوان با استفاده از میخ و پیچ اندازهی قالب را بیشتر کرد. در ضمن بسیار هم سبک هستند و حملونقل آنها سادهتر خواهد بود.
البته لازم به ذکر است که قالبهای چوبی، عایقهای خوبی در برابر حرارت هستند و زمانی که بحث دما مطرح باشد، هیچ گزینهای بهتر از کفر اژهای چوبی در دسترس نخواهد بود. البته در کنار تمام این مزایا، باید به معایب این نوع قالبها نیز اشارهکنیم. یکی از بزرگترین ایرادات کفر اژهای چوبی در این است که سرعت کار را پایین میآورند. بهخصوص اگر پروژه ساختمانی بزرگی باشد. علاوه بر این نباید آسیبهای زیادی که به محیطزیست و درختان وارد میکند را همدست کم گرفت. در ادامه بهصورت کلی و گزینهای به معایب و مزایای قالبهای چوبی پرداختهایم:
یکی از بزرگترین معایب قالبهای چوبی این است که احتمال این مشکل وجود دارد که قالبهای چوبی بهدرستی به هم وصل نشوند و بهاینترتیب مواد ساختمانی (بتن، سیمان و...) از لابهلای درزها خارج شود و بهاینترتیب قالب درستی نسازد. این مشکل به خاطر این است که اندازهی تختههای چوبی بهکاررفته در این نوع از کفراژ متفاوت هستند؛ بنابراین باید به این نکته دقت کافی داشته باشید.
از دیگر معایب کفر اژهای چوبی این است که سطح قالبهای چوبی زیر بتن، ممکن است ناهموار و ناصاف باشد. بهاینترتیب بتن نهایی هم همین شکل را خواهد گرفت.
همانطور که گفتیم احتمال درز مواد و مصالح به بیرون از قالبهای چوبی وجود دارد، بهاینترتیب خرابکاری زیرقالب دور از انتظار نخواهد بود؛ بنابراین همیشه ممکن است سطح زیرقالب کثیف شده و کار را دشوارتر کند.
از دیگر معایب بزرگ کفر اژهای چوبی این است که مقاومت کمی دارند. بهعنوانمثال اگر وزن بتن بالا برود، احتمال دارد که تختههای مزبور خمشده و یا حتی دچار شکستگی شوند و کل بتن را خراب کنند.
یکی از بزرگترین نکات مثبت کفر اژهای چوبی این است که ساخت آنها در هر سایز و اندازهای ساده و راحت خواهد بود. میتوان چوب را به هر شکلی که تمایل داشت درآورد.
اگر پروژهی شما کوچک است و نمیخواهید هزینهی زیادی بکنید، استفاده از قالبهای چوبی بهصرفهتر و بهتر خواهد بود.
یکی دیگر از مزایای کفر اژهای چوبی این است که میتوان از تختهها و الوارهایی که در محل ساخت ساختمان وجود دارند استفاده کرد.
و درنهایت اینکه طبق آنچه گفتیم، وزن این قالب پایین است و حملونقل راحتتری را تجربه خواهید کرد.
شاید یکی از رایجترین و پرکاربردترین قالبهای ساختمانی، همین قالبهای فلزی باشند. سرعت کار کردن با قالبهای فلزی بسیار بالاتر است و به همین خاطر در پروژههای بزرگتر به کار میرود. از دیگر خصوصیات مثبت این قالبها میتوان به حملونقل آسانها اشاره کرد. همچنین به خاطر صاف بودن، درنهایت بتن یا مصالح شما نیز صاف خواهند بود و ناهمواری نخواهند داشت. همچنین باید اشارهکنیم که کار کردن با آنها بسیار ساده و راحت است.
وصل کردن این قالبها هم راحت و بدون سختی صورت میگیرد؛ اما بههرحال مثل قالبهای چوبی، نباید معایب این نوع از قالبها را نیز در نظر نداشت. بهعنوانمثال قیمت آنها گرانتر است و احتمالاً وزن خیلی بیشتری نیز خواهند داشت؛ اما نکته اینجاست که میتوانید این قالبها را اجاره کنید و بهاینترتیب در هزینههای خود صرفهجویی نمایید.
باید قبل از هر چیزی به عمر بالای آنها اشاره کرد.
به خاطر پلاستیکی بودن طبیعتاً هموزن کمتری دارند و هم قیمت آنها نیز پایینتر است.
اگر قسمتهای شما بزرگ است، میتوان از این نوع قالب استفاده کرد.
پلاستیک مقاومت بالایی دارد. به همین دلیل اگر مراقب درستی از آنها صورت بگیرد میتوان دوباره از آنها استفاده نمود و بهاینترتیب در هزینههای جاری صرفهجویی کرد.
بیشتر مواقع از این نوع قالبها در ساخت کفر اژهای سقف استفاده میشود. معمولاً دلیل استفاده از این نوع قالب به خاطر این است که سقف را سبکتر کنند. درواقع یکی از اصلیترین مزایای کفر اژهای فایبرگلاس و پلیمری این است که امنیت سازه را بالا میآورند و وزن آن را نیز کاهش میدهند. از دیگر مزایای بزرگ این نوع قالبها در این است که غیرقابل نفوذ هستند و البته لازم به ذکر است که سرعت و دقت اجرای آنها نیز بسیار بالاست.
معمولاً این نوع از کفراژها به شکل هیدرولیک هستند. زمانی که لازم است بتنریزی به شکل یکنواخت انجام بشود از این نوع قالبها استفاده میکنند. بهطورکلی دو نوع قالب لغزنده عمودی و افقی وجود دارد. برای زمانی که نیازمند قالبهای افقی باشد ( مانند بتنریزی تونلها، لولههای آب و کانالها) از کفر اژهای افقی استفاده میکنند. از کفر اژهای عمودی نیز برای بتنریزی سیلوهای بزرگ، برجهای مخابراتی و البته تأسیسات ذخیرهسازی مواد استفاده میگردد.
احتمالاً خودتان نیز متوجه شدهاید که استفاده از این نوع کفراژها به شکل ماندگار است و درواقع بهعنوان قسمتی از خود ساختمان در نظر گرفته میشوند. این قالبها ثابت هستند و دقیقاً به همین خاطر دوام و مقاومت بسیار بالایی دارند.
گاهی پیش میآید که در داربست بندی هم از واژه کفراژ استفاده میشود. در حقیقت کفراژ داربستی به نوع نصب داربستی که بیش از چهارپایه دارد، گفته میشود. از این نوع کفر اژهای داربستی زمانی استفاده میکنند که میخواهند ایمنی کار و عملیات را بالاتر ببرند. یکی از بزرگترین مزایایی که برای کفر اژهای داربستی در نظر گرفته میشود این است که از آن بهعنوان حجمی استفاده میشود که هنگام انجام فعالیت روی سقف نیاز است. بهطورکلی کاربرد این نوع از کفراژها بیشتر به خاطر پایداری نما و ایمنی کار است.
از مهمترین نکاتی که باید به آن دقت داشت این است که کفراژ داربستی باید با خودنما حدود 3 متر باشد. رعایت این فاصله بسیار حائز اهمیت است چراکه بیشتر یا کمتر شدن این فاصلهام بتواند باعث بروز مشکلات متعددی در هنگام انجام کار شود.
همانطور که در ابتدای متن گفتیم، کفراژ نوعی قالب است که در آن مصالحی مانند بتن و سیمان ریخته میشود. اما داربست، در حقیقت نگهدارندهی مصالح است. درواقع تفاوت میان این دو از همین مسئله نشات میگیرد. اما گاهی پیش میآید که برای نگهداشتن داربست نیز از کفراژها استفاده میکنند و این مسئله زمانی پیش میآید که داربست موردنظر بیش از 4 پایه داشته باشد.
قبل از هر چیزی باید قالب ستون و دیوارها را بردارید. چراکه این عناصر چیزهایی هستند که فقط وزن خودشان را تحمل میکنند.
بعدازاین انجام این مرحله، باید به سراغ قالب دالها بروید و آنها را بردارید. بهطور خلاصه باید بگوییم که قالب هر قسمتی که بیشترین وزن را تحمل میکند باید آخر از همه باز شود.
یکی از سؤالات رایجی که در مورد قالب و کفراژها وجود دارد این است که چه زمانی باید این قالبها را برداشت؟ در پاسخ به این سؤال باید عوامل و فاکتورهای زیادی را در نظر بگیریم. بهعنوانمثال بسیار مهم است که بدانیم سیمان مصرفی در قالبگیری چه بوده است، محل قرارگیری اجزای سازه کجاست، شکل آنها به چه صورت است، آیا افقی هستند یا عمودی یا...، همچنین هر عضوی چه میزان بار را تحمل میکند.
اما اگر بهطورکلی بخواهیم پاسخی به این سؤال بدهیم باید بگوییم که هرچه سیمان شما زودگیر تر باشد و دمای هوا نیز بالاتر باشد، زودتر میتوانید قالب موردنظرتان را بردارید.
نکتهای که باید بهدقت موردنظر داشته باشید این است که بههیچوجه نباید قبل از اینکه بتن به سطح مشخصی از مقاومت رسیده باشد، قالب را بازکنید. اگر بتن نتواند فشار را تحمل کند و شما پیش از موعد قالب را برداشته باشید، دیگر نخواهید توانست از این بتن استفاده کنید. نکتهی مهم دیگر این است که بههیچوجه نباید ناگهانی قالب را بازکرده و بردارید. باید این روند را با دقت و آهستگی انجام دهید تا قالب بتنی شما آسیب نبیند.
همانطور که گفتیم قیمت کفراژها بستگی زیادی به جنس و برندشان دارد. طبیعتاً قیمت کفر اژهای چوبی ارزانتر است اما شما باید بسته به نوع کار خود، کفراژ موردنظرتان را انتخاب کنید. بهطورکلی قیمت کفراژها بسته به نوع و جنس از متری 40 هزار تومان آغاز میشود.
بسته به شهری که سازه در آن قرار دارد و البته متراژ داربست خود، ممکن است رقم نهایی کفراژ متفاوت باشد. البته لازم به ذکر است که هزینهی نصب و اجرای داربست نیز جداگانه حساب میشود. درنهایت امیدواریم که مقاله کفراژبندی چیست برایتان مفید بوده باشد.