اول باید از شر بلایای طبیعی در امان بمانیم، بعد به زیبایی جایی که در آن ساکنیم فکر بکنیم. به همین خاطر هم هست که زیبایی و شیک بودن یک ساختمان، بااینکه تأثیر ناخودآگاه اولیه دارد، اما اولین ویژگی بارزی نیست که در مورد سازه‌های ساختمانی به زبان می‌آوریم. مثلاً مراکز خرید را ابتدا با اندازه‌شان توصیف می‌کنیم، نه با معماری جذابشان.
این مسئله کاملاً در مورد تمام اجزای ساختمان هم صدق می‌کند. چهارچوب، دیوارها، در و پنجره، کف و البته پله و نرده. نرده یکی از اعضای حیاتی در هر ساختمان است. تابه‌حال چند مورد پله دیده‌اید که هیچ نرده‌ای کناره‌هایش را مزین نکرده باشد؟ علت حضور همیشگی نرده در کنار پله‌ها مشخصاً به خاطر ایمنی فردی است که می‌خواهد از پله بالا برود یا پایین بیاید. تا هم از کنار پله‌ها سقوط نکند و هم بتواند از نرده برای بالا رفتن یا پایین آمدن کمک بگیرد.
اما صرفاً این کارکرد نرده نیست که اهمیت دارد. بلکه زیبایی نرده، مانند زیبایی تمام عناصر سازنده یک ساختمان، اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. مخصوصاً اگر بخواهید از نرده‌ها در کنار پله‌های داخلی ساختمان، مانند واحدهای مسکونی یا اداری دوبلکس و ساختمان‌های تجاری شیک و لوکس استفاده کنید.
یکی از زیباترین انواع راه‌پله‌ها که از دوران ابتدایی هنر معماری تاکنون مورداستفاده بوده است، استفاده از پله‌های اسپیرال است. برای تضمین ایمنی و مزین کردن پله‌های اسپیرال به نرده‌های اسپیرال نیز احتیاج خواهید داشت. استفاده از این ترکیب سازه‌ای ظاهری فوق‌العاده جذاب و منحصربه‌فرد به ساختمان می‌دهد. از همین رو هم نرده‌ها و پله‌های اسپیرال متقاضیان و مشتری‌های بسیاری دارند و این روزها در صنعت ساختمانی بسیار باب شده‌اند.
در این مقاله قصد داریم تا در مورد نرده اسپیرال، انواع آن، جنس‌های مختلف آن و موارد مهم دیگر صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: نرده چوبی در صنعت ساختمان
نرده اسپیرال چیست؟
دیگر دورانی که پله‌ها فقط ابزاری برای رسیدن به طبقه بالا بودند تمام‌شده. البته که در مورد پله‌های داخلی واحدهای دوبلکس و ساختمان‌های مجلل صحبت می‌کنیم. امروزه پله یکی از ضروری‌ترین عناصر در طراحی دکوراسیون داخلی خانه است که می‌تواند نقش مهمی در ترکیب‌بندی طراحی داخلی واحد ایفا کند. طی قرن‌ها تجربه معماری، همیشه انواع مختلفی از پله‌ها در ساختمان مورداستفاده قرارگرفته‌اند؛ اما امروزه یکی از قدیمی‌ترین انواع آن، یعنی پله‌های اسپیرال یا گرد، توانسته خود را به‌عنوان مد غالب برای پله‌های داخلی واحدهای دوبلکس و ساختمان‌های شیک معرفی کند. گرچه هنوز هم پله‌های خطی و مستطیلی برای راهروهای بیرونی رواج بسیار بیشتری دارند، اما یکی از دلایل انتخاب پله‌های اسپیرال برای ساختمان‌های مجلل، قطعاً زیبایی آن و همخوانی‌اش با انواع سبک‌های معماری داخلی است.
همین عنصر زیبایی باعث شده تا طراحان تأکید زیادی روی برجسته‌تر کردن زیبایی پله‌های داخلی داشته باشند؛ اما این تأکید به‌جز تمرکز روی عنصر همراه پله میسر نخواهد بود. بله، نرده‌ها. نرده‌ها علاوه بر اینکه وظیفه تأمین ایمنی در برابر سقوط را بر عهده‌دارند، نقش بسیار مهمی هم در زیبایی و طراحی پله‌ها ایفا می‌کنند. اصولاً هیچ عنصر دیگری به‌جز نرده نیست که بتوان زیبایی ظاهری پله‌ها را به‌وسیله آن کنترل کرد.
به همین خاطر نرده‌ها در انواع و طرح‌های مختلف، با متریال یا جنس‌های متفاوتی ساخته می‌شوند تا بتوانند همخوانی هرچه بیشتر با پله‌ها را داشته باشند. همان‌طور که گفتیم، اغلب زیباترین نوع پله‌ها در واحدها، پله‌های اسپیرال هستند. از همین جهت اهمیت نرده‌های اسیپرال نیز دوچندان است. رایج‌ترین مواد مورداستفاده برای تولید نرده اسپیرال و خطی عبارت‌اند از:
- چوب
- سنگ
- فلز
- شیشه
- بتن
- کابل
نکته: نرده‌ها فقط در کنار پله‌ها استفاده نمی‌شوند. واحدهای تجاری بزرگ را به یاد بیاورید. در این نوع ساختمان‌ها طبقات حول یک دایره مرکزی توخالی ساخته‌شده‌اند. یکی از دلایل این سبک معماری علاوه بر کنترل وزن ساختمان ایجاد امکان دیدن کل عظمت ساختمان از تمام طبقات است. یکی دیگر از رایج‌ترین موارد استفاده از انواع نرده، برای محافظت در برابر سقوط عابران از چنین فضاهایی است. نرده‌هایی که اغلب از نوع اسپیرال هستند.
اجزای نرده اسپیرال
طبیعتاً نرده‌ها هم مانند تمام عناصر دیگر ساختمان، از اجزای متفاوتی ساخته‌شده‌اند؛ یعنی وقتی از نرده صحبت می‌کنیم، در حقیقت از مجموعه‌ای از بخش‌های مختلف که کنار هم قرارگرفته‌اند حرف می‌زنیم. این اجزا در تمام انواع نرده‌ها اعم اسپیرال، خطی و غیره یکسان هستند. درواقع نوع قرارگیری این اجزا است که نوع نرده را تعیین می‌کند. اجزای نرده اسپیرال عبارت‌اند از:
گل نرده
به تیرک‌هایی که در ابتدا و انتهای نرده از آن‌ها استفاده می‌شود گل نرده می‌گویند. نرده‌های معمولی می‌توانند در هر شکست یک گل نرده داشته باشند، اما نرده‌های اسپیرال فقط دو گل نرده در ابتدا و انتهای خود دارند. جنس گل نرده‌ها اغلب از فلزهای مختلف مانند مس، برنز و آهن تشکیل‌شده است، یا از چوب ساخته می‌شوند. انتخاب جنس گل نرده باید متناسب و هماهنگ با متریال کلی سازه نرده باشد.
هندریل یا دستگیره
هندریل همان بخشی است که بیشتر مردم آن را به‌عنوان خود نرده می‌شناسند؛ یعنی دستگیره‌های نرده که شاخه‌های بلندی هستند که از جنس‌ها و متریال مختلفی می‌توان آن‌ها را ساخت. این بخش نیز در اکثر موارد از جنس چوب یا انواع فلزات است. در مواردی که از فلز برای ساختن هندریل استفاده می‌شود سعی می‌کنند تا از فلزات توخالی یا به عبارت دقیق‌تر قوطی‌های آهن سفید یا ورق روغنی استفاده کنند. چون هم دوام و استحکام خوبی دارند، هم زیبا هستند و البته تمیز کردنشان نیز آسان است. حداقل قطر و ضخامت هندریل ها باید 4.5 سانتی‌متر باشد.
رول بولت
به پیچ و رول‌پلاک‌هایی که برای انواع اتصالات بدنه نرده استفاده می‌شود رول بولت می‌گویند. این اتصالات هم برای چسباندن بخش‌های مختلف خود نرده استفاده می‌شوند، هم برای محکم کردن نرده به زمین.
گارد نرده
به بخشی از نرده که فضای خالی بین هندریل و پله‌ها را پر می‌کند، گارد نرده می‌گویند. در اغلب موارد برای پر کردن فضای گارد، از میله نرده در فواصل مشخص استفاده می‌شود؛ و در بسیاری از مواقع هم پنل های شیشه‌ای.
پایه نرده
استانداردهای مربوط به نرده
بنا بر استانداردهای مختلف، فاصله بین میله‌های نرده (که موازی با هندریل قرار می‌گیرند) اغلب بین 11 تا 15 سانتی‌متر است. نوع این میله‌ها، علاوه بر زیبایی ظاهری باید از استاندارد مناسبی از ضریب امنیت هم داشته باشد.
در مورد وزن نرده نمی‌توان عدد دقیقی را مشخص کرد. تنها باید گفت که وزن نرده نباید آن‌قدر سبک باشد که نتواند استحکام و ایمنی لازم را فراهم کند و همچنین نباید آن‌قدر سنگین باشد که در صورت بروز هرگونه شکستگی خطر جانی داشته باشد.
از بابت اتصالات و نصب نرده باید بگوییم که حتماً فرآیند جوشکاری آن‌ها را جدی بگیرید و از جوشکارهای متخصص و باتجربه کمک بگیرید. چراکه اتصالات جوش نرده استحکام کلی آن را تعیین می‌کنند. یادتان باشد که نرده‌ها قرار است برای چندین سال مداوم مورداستفاده قرار بگیرند و تحت‌فشار باشند، پس قدرت اتصالات آن اهمیت بسیار زیادی در ایمنی و استحکام آن خواهد داشت. همچنین خودتان نرده‌ها را نصب نکنید از افراد متخصص در این کار کمک بگیرید.
فاصله گارد نرده‌ها باید به‌گونه‌ای پرشده باشند که از سقوط و رد شدن کودکان جلوگیری کنند. اگر از میله و تیر نرده برای پرکرده گارد نرده استفاده می‌کنید، فاصله آن‌ها نباید طوری باشد که یک کودک خردسال بتواند از لای آن‌ها رد شود.
باید بدانید که ارتفاع نرده از سطح پله طبق استاندارد باید چیزی در حدود 60 سانتی‌متر باشد. نصب، جوش، اتصالات نرده باید به‌قدری محکم باشند که بتوان روی قدرت آن‌ها در تأمین ایمنی و تحمل وزن یک یا چند فرد بالغ با اطمینان خاطر حساب کرد.
بیشتر بخوانید: نرده آلومینیومی در صنعت ساختمان
انواع نرده اسپیرال
همان‌طور که اشاره کردیم نرده اسپیرال را می‌توان از مواد مختلفی تولید کرد. البته گاهی از اوقات می‌شود به‌صورت ترکیبی هم نرده‌های اسپیرال متنوع و زیبایی ساخت. به‌صورت کلی انواع نرده اسپیرال به‌صورت زیر است:
نرده اسپیرال چوبی
نرده‌های چوبی یکی از زیباترین انواع نرده اسپیرال هستند که زیاد استفاده می‌شوند. این نرده‌ها را می‌توان در کارگاه به‌صورت قوسی شکل با زاویه‌ای متناسب با نیاز، ساخت و طراحی کرد. می‌توان آن‌ها را طرح داد یا به شکل ساده مورداستفاده قرار داد. در عین تمام مزیت‌ها و زیبایی‌هایی که این نرده‌ها دارند، باید بگوییم که متأسفانه نرده‌های اسپیرال چوبی یک ایراد بزرگ نیز دارند. آن‌هم اینکه استاندارد آتش‌نشانی را ندارند. چراکه طبیعتاً در برابر آتش‌سوزی ایمن نیستند.
نرده اسپیرال شیشه‌ای
نرده اسپیرال شیشه‌ای را اغلب در دو نوع سکوریت و لمینت می‌سازند.
سکوریت نرده‌ای است که از شیشه نشکن و مقاوم در برابر آتش‌سوزی ساخته‌شده است؛ و لمینت نرده‌ای است که از چندلایه شیشه روکش شده با طلق PVB ساخته‌شده است.
علاوه بر نوع آن، این نرده‌های اسپیرال را در دو مدل تمام شیشه‌ای و ترکیبی نیز مورداستفاده قرار می‌دهند.
نرده‌های تمام شیشه‌ای در بیشتر موارد در طراحی‌های نوری، روکار، دفنی، اسپیگت و فیکس پوینت استفاده می‌شوند. در این مدل از دو شیشه با قطرهای 5، 8 یا 10 میلی‌متر استفاده می‌کنند که اغلب با ماده پی.وی.بی لمینت یا روکش شده است و به همین دلیل استحکام و ایستایی خیلی زیادی دارد.
از مدل‌های نرده تمام شیشه‌ای بیشتر در مکان‌هایی مانند مجتمع‌های تجاری، فرودگاه، ایستگاه‌های مترو، بیمارستان، دانشگاه، هتل و به‌صورت کلی در فضاها و اماکن عمومی استفاده می‌شود، درحالی‌که از مدل ترکیبی اغلب در فضاهای شخصی‌تر مانند ساختمان‌های اداری، ویلاهای لوکس، تراس، حاشیه استخر و غیره بهره می‌برند.
بیشتر بخوانید: نرده استیل در صنعت ساختمان
نرده اسپیرال فلزی
انواع مختلفی از نرده‌های فلزی وجود دارد که معمولاً از فلزاتی مانند ورق‌های فولادی، آلومینیوم، استیل، فرفورژه و غیره ساخته می‌شوند. از این نوع نرده‌ها نیز می‌توان به‌خوبی در تولید نرده اسپیرال یا قوسی استفاده نمود. انواع نرده اسپیرال فلزی عبارت‌اند از:
- نرده آلومینیومی: این نوع از نرده‌های فلزی، یکی از جدیدترین انواع نرده هستند که اخیراً جایگزین نرده‌های استیل و فولادی شده‌اند. دلیل علاقه زیاد به این نرده‌ها به خاطر مزیت‌های آن است. مزیت‌هایی مانند وزن کم، تنوع در رنگ و شکل، نصب آسان و سریع، ماندگاری بالا، عدم نیاز به رنگ و جوشکاری.
- نرده ورق فولادی: از نرده اسپیرال فولادی بیشتر در فضاهای صنعتی استفاده می‌شود. اگر هم در فضاهای مسکونی از این نرده‌ها استفاده شود، حتماً با روکشی از چوب یا مواد دیگر پوشیده خواهند شد.
- نرده استیل: نرده‌های استیل را از دو نوع استیل بگیر (که جذب آهنربا می‌شود) و استیل نگیر (که جذب آهنربا نمی‌شود) می‌سازند. مهم‌ترین نقطه‌ضعف نرده‌های استیل این است که بعد از مدتی لق می‌شوند؛ اما ازنظر ظاهری استفاده از آن‌ها در پله‌های اسپیرال می‌تواند زیبا و چشمگیر باشد.
- نرده فرفورژه: حتماً با فرفورژه آشنایی دارید. فرفورژه آهن‌های توخالی سیاه‌رنگ و سبکی هستند که می‌توان در اشکال مختلف و زیبایی آن‌ها را ساخت. این جنس از آهن به خاطر شکل‌پذیری بالا و طراحی‌های زیبایی که دارد کاربردهای فراوانی پیداکرده است. از ساخت دکوراسیون‌های داخلی گرفته تا درب و پنجره و حتی وسایل خانه. علاوه بر این‌ها فرفورژه یکی از متریال های رایج در ساخت انواع نرده اسپیرال هم هست که زیبایی منحصربه‌فردی به پله‌های شما می‌دهد.
نرده اسپیرال سنگی
این نرده‌ها از سنگ‌های طبیعی یا مصنوعی ساخته می‌شوند و اغلب در عمارت ها و ساختمان‌های مجلل مورداستفاده قرار می‌گیرند. البته بیشتر موارد استفاده از این نوع نرده در فضاهای بیرونی، مانند پله‌های ورودی یا در باغ است.
نرده اسپیرال بتنی
از این نوع نرده اغلب برای پله‌های بتنی استفاده می‌شود. گرچه ازنظر زیبایی ظاهری، این نرده‌ها چندان چنگی به دل نمی‌زنند، اما ازآنجایی‌که اتصال بتن به بتن راحت‌تر است، برای پله‌های بتنی اغلب از این نرده‌ها استفاده می‌کنند.
مشاهده کنید: جامع ترین و بروزترین مرکز آگهی های کالا و خدمات ساختمانی
نرده اسپیرال کابلی
این نوع نرده‌ها اغلب از جنس استیل ساخته می‌شوند. اگرچه که هیچ‌گاه چیزی به‌عنوان نرده تمام کابلی وجود نداشته است، اما می‌توان از کابل‌های فلزی در ترکیب با دیگر انواع نرده اسپیرال، مانند نرده چوبی و آلومینیومی به‌خوبی استفاده کرد. استفاده از کابل برای تکمیل سازه انواع نرده می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه و امکان صرف خلاقیت بیشتر در شکل ظاهری نرده بشود.