ساختمانها بدون عایقکاری رطوبتی در برابر نفوذ نم و رطوبت بسیار آسیبپذیر هستند و این مسئله در کاهش عمر مفید ساختمانها نقش جدی ایفا میکند.
یکی از فعالیتهای بسیار مهمی که همواره در صنعت ساختمانسازی موردتوجه قرارداد، بحث عایقکاری است. عایقکاری یک ساختمان ابعاد مختلفی را شامل میشود و لازم است به تکتک آنها بهدقت پرداخته شود. ازجمله مهمترین اجزای عایقکاری میتوان به عایقکاری صوتی، حرارتی، رطوبتی و آتش اشاره کرد. هرکدام از این عایقکاریها از اهمیت بالایی برخوردار هستند و بیدقتی درزمینهٔ هرکدام از آنها طبعات سنگینی را به همراه خواهد داشت. گاهی اوقات خسارات به زیانهای مالی خلاصه میشود اما در برخی مواقع نیز مسئله بحرانیتر میشود و جان افراد ساکن در ساختمان به مخاطره میافتد.
در این مقاله تمرکز ما روی مسئله عایق رطوبتی است. هدف از عایق رطوبتی حفاظت از ساختمان در برابر نفوذ نم و رطوبت بهویژه باران و برف است. آسفالتکاری، قیرگونی و ایزوگام سه مورد از اصلیترین اقداماتی است که برای عایق کردن ساختمان در برابر رطوبت انجام میشود. در ادامه با همراه باشید تا به بررسی این سه روش بپردازیم و مزایا و معایب هر یک را مورد ارزیابی قرار دهیم.
ساختمانها بدون عایقکاری رطوبتی در برابر نفوذ نم و رطوبت بسیار آسیبپذیر هستند و این مسئله در کاهش عمر مفید ساختمانها نقش جدی ایفا میکند. اهمیت مسئله عایقکاری برای تمام ساختمانها بالا است اما درجه اهمیت این کار برای ساختمانهایی که در مناطق مرطوب بنا میشوند، اهمیت دوچندانی پیدا میکنند. امروزه در برخی پروژههای ساختمانی، علاوه بر دیوارهای خارجی، دیوارهای داخلی را نیز بهخوبی با عایق رطوبتی میپوشانند. در این قسمت از مقاله به بررسی مهمترین بخشهای ساختمان که به عایقکاری نیاز دارند، میپردازیم.
در تمام مناطق کره زمین، خاک دارای درصدی رطوبت است. فرقی نمیکند که در مناطق مرطوب باشید یا مناطق خشک؛ به هر ترتیب سطحی از رطوبت در خاک این مناطق وجود دارد. این رطوبت در درازمدت میتواند به دیواره ساختمان نفوذ کند و موجب آسیب رساندن به آن شود. بنابراین لازم است بهوسیله روشهای عایقکاری رطوبتی (آسفالتکاری، قیرگونی و ایزوگام) حتماً پی ساختمانها نیز عایق شوند.
در بخشهای داخلی ساختمانها معمولاً شیرآلات مصرف آب در آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام تعبیه میشوند. بنابراین در این بخش از ساختمانها همواره سطح رطوبت بالا است و نیاز مبرمی به عایقکاری رطوبتی در این بخشها وجود دارد تا سایر بخشهای ساختمان دچار مشکل نشوند.
اصلیترین بخش خارجی ساختمان که در معرض نفوذ رطوبت و نم قرار دارد، پشتبام ساختمان است. بارندگی بهصورت برف و باران روی سقف یا پشتبام ساختمانها جمع میشود و در صورت عایق نبودن پشتبام، پس از مدتی آب به داخل ساختمان نفوذ میکند. البته دیوارهای خارجی ساختمان نیز در معرض بارش برف و باران قرار دارد اما در مقایسه با پشتبام خطر کمتری این دیوارها را تهدید میکند؛ چراکه بارندگی روی این بخش از ساختمانها باقی نمیماند. عایقهای رطوبتی مختلفی برای این بخش از ساختمانها نیز مورداستفاده قرار میگیرد.
تا اینجا با بخشهای مهمی از ساختمان که نیاز به عایقکاری رطوبتی داشتند، آشنا شدیم. همانطور که اشاره کردیم آسفالتکاری، قیرگونی و ایزوگام بهعنوان مهمترین ابزارهای عایقکاری رطوبتی شناخته میشوند. در ادامه لازم است تا به تشریح هر یک از این سه روش مذکو بپردازیم و نقاط ضعف و قوت آنها را نسبت به یکدیگر مورد ارزیابی قرار دهیم.
آسفالت به روکشی گفته میشود که از ترکیب موادی نظیر شن، قیر و ماسه به وجود میآید. آسفالت بهخوبی میتواند نقش عایق سطحی را ایفا کند. دلیل استفاده از قیر در تولید آسفالت، میزان چسبندگی بالایی است که این ماده از خود نشان میدهد و موجب میشود شن و ماسه در کنار یکدیگر قرار بگیرند. در یک دستهبندی کلی از آسفالتها، میتوان آنها را به سه گروه اصلی تقسیمبندی کرد. این سه گروه عبارتاند از:
اگر مصالح سنگی را با قیر در دمای معمولی محیط (20 تا 25 درجه سلسیوس) ترکیب کنیم، آسفالت سرد به دست میآید. در اصطلاح علمی به آسفالت سرد، امولسیون قیر گفته میشود. البته گاهی اوقات نیز پیش میآید که قیر را قبل از اضافه کردن به سایر مصالح، گرم میکنند اما مصالح دیگر را بهصورت سرد وارد ترکیب نموده و آسفالت سرد تولید میکنند.
آسفالت سرد را برای روسازی استفاده میکنند. این دسته از آسفالتها را میتوان در یک محیط کارگاهی تولید کرد و سپس با جابجایی به محیط دیگر از آن استفاده نمود. این ویژگی بسیار خوبی است که سرعت اجرای آسفالتکاری را در پروژهها افزایش میدهد. همچنین آسفالت سرد را میتوان پس از تولید دپو کرد و در زمانهای دیگر مورداستفاده قرارداد.
آسفالت گرم از ترکیب شن، ماسه و غیر در دمای بالا تولید میشود. قیر مورداستفاده در تولید آسفالت گرم باید دمایی بین 105 تا 160 درجه سلسیوس داشته باشد. این دسته از آسفالتها باید در محل پروژه تولید شوند و بهصورت داغ در محل موردنظر توزیع شوند. آسفالتکاری گرم از چند مرحله تشکیل میشود که عبارتاند از: آسفالت رویه، آسفالت آستر، آسفالت قیری و ماسه آسفالت. آسفالتهای گرم کیفیت نسبتاً بالاتری در مقایسه با آسفالتهای سرد دارند و به همین دلیل در بیشتر پروژهها از آسفالت گرم استفاده میشود. نوعی از آسفالتهای گرم که برای عایقکاری ساختمان بکار میرود، اصطلاحاً به نام بتن آسفالتی شناخته میشود و کیفیت بسیار خوبی دارد.
اگر سنگهای خردشده را با قیر ترکیب کنیم، آسفالت حفاظتی به دست میآید. در این دسته از آسفالتها در مقایسه با دو گروه دیگر، درصد قیر مورداستفاده بسیار بیشتر است. هین مسئله موجب میشود که خاصیت مقاومت و پایداری آنها در مقایسه با آسفالت گرم و سرد کمتر باشد. آسفالتهای حفاظتی را بهعنوان روکش روی ایزوگام پشتبام ساختمانها استفاده میکنند. نکتهای که برای تولید این دسته از آسفالتها باید موردتوجه قرارداد این است که سنگها باید ریز و کوچک باشند.
ساختار ایزوگام، ساختار نسبتاً ساده اما بسیار خوبی است. معمولاً یکلایه پارچهای با جنس خاص را درون استخری از قیر داغ فرومیبرند. پسازآن آن لایه را روی سطح موردنظر قرار میدهند. پس از پوشانده شدن کامل سطح لازم است تا ایزوگامها را تحت حرارت قرارداد. بهاینترتیب ضمن حرارت دیدن این محصول، قیر چسبیده به لایه پارچهای ذوب میشود و به سطح موردنظر میچسبد. بهاینترتیب کار ایزوگام کردن سطح موردنظر به پایان میرسد.
تولید ایزوگام نخستین بار توسط ایرانیها انجامشده است و چیزی قریب به نیمقرن از آغاز استفاده از ایزوگام برای عایقکاری رطوبتی سقف ساختمانها میگذرد. در طول یک دهه اخیر استفاده از این محصول برای عایقکاری به طرز چشمگیری افزایش داشته است. مرکز اصلی تولید ایزوگام در کشور ما شهر دلیجان در استان اصفهان است که کارگاهها و کارخانههای متعددی در این زمینه مشغول کار هستند.
قیرگونی یکی از روشهای قدیمی است که برای عایقکاری رطوبتی بخشهای مختلف ساختمان ازجمله سرویسهای بهداشتی، حمامها و آشپزخانهها مورداستفاده قرار میگیرد. حتی در پی ساختمانها که در بالا اشاره کردیم نیز از قیرگونی برای عایقکاری استفاده میشود. همانطور که از نام این محصول مشخص است، از ترکیب قیر و گونی به دست میآید.
قبل از اجرا باید سطح کار ریسمان شده، کاملاً صاف و تمیز باشد و لولههای بخاری، کف شوی و هواکشها در محل مشخصشده نصبشده باشند. در این روش قیر را بهوسیلهی گونی تثبیت میکنند؛ زیرا الیاف گونی نقش صاف کننده را ایفا مینمایند. در کل قیرگونی به دو روش یکلایه و دولایه انجام میشود. ضخامت قیر و گونی که در یک محل برای عایقکاری استفاده میشود، نباید از دو الی سه سانتیمتر بیشتر شود. مسئله مهم بعدی این است که وزن مخصوص قیر معمولاً زیاد است؛ بنابراین باید توجه داشته باشید که سطحی که قرار است با قیر پوشانده شود، بهخوبی توان تحمل وزن این موادِ را داشته باشد.
قیر در انواع مختلفی تولید میشود که هر یک از آنها برای شرایط آب و هوایی خاصی مورداستفاده قرار میگیرند. معمولاً پس از اتمام قیرگونی یک موقعیت، یکلایه بتن آسفالتی روی آن تعبیه میشود که معمولاً حدود دو سانتیمتر ضخامت دارد و در بهبود کیفیت عایق استفادهشده نقش مهمی را ایفا میکند.
در بازار قیرگونیها را میتوانید بهصورت رول شده تهیه کنید و معمولاً در سایزهای و ابعاد مختلفی به فروش میرسند. ازجمله مهمترین ابعاد این رولها میتوان به یک متر، پانزده متر و سی متر اشاره کرد.
با سه دسته از عایقهای رطوبتی که استفاده از آنها در بسیاری از پروژههای ساختمان در حال حاضر مرسوم است، آشنا شدیم. سؤال مهمی که باید در این قسمت به آن پاسخ دهیم، این است که تفاوتهای این عایقها در چه چیزهایی است؟ استفاده از هرکدام در چه موقعیتی مناسب است؟ در این قسمت بهصورت موردی به مقایسه این سه نوع عایق ساختمانی میپردازیم.
از هر سه نوع عایق قیرگونی، آسفالت و ایزوگام میتوانید برای عایق کردن پشتبام ساختمان استفاده کنید؛ اما آنچه در حال حاضر بیشتر مرسوم است، استفاده از ایزوگام است. به این دلیل که پس از ایزوگام گردن ساختمان شما نیازی به پارو کردن برفهایی که روی پشتبام مینشیند نیز ندارید. دلیل دیگری که از ایزوگام برای عایقکاری سقف استفاده میشود، مقاومت خوب این ماده در مقابل نور خورشید است. قیرگونی در برابر نور خورشید بیشتر واکنش نشان میدهد و نرم میشود. درنتیجه بهمرورزمان، از عمر آن کاسته میشود و زودتر خراب میشود. اما ایزوگام به دلیل الیاف پارچهای که روی سطح آن حضور دارد بهخوبی میتواند تا سالها در برابر اشعه ماوراءبنفش خورشید مقاومت کند و بدون هیچگونه مشکلی نقش خود را ایفا نماید.
برای عایق کردن سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه بههیچوجه از آسفالت استفاده نمیشود. اما قیرگونی و ایزوگام را میتوانید بهراحتی مورداستفاده قرار دهید. البته توصیه ما استفاده از ایزوگام است. به این دلیل که ازنظر نظافت، کار کردن به ایزوگام بسیار راحتتر است و نیازی به حرارت دادن قیر و تولید دود زیاد در محل ساختمان وجود ندارد.
اگر بخواهیم این سه روش عایقکاری را ازنظر سرعت اجرا با یکدیگر مقایسه کنیم، باید بگوییم که ایزوگام را میتوان خیلی سریعتر از سه روش دیگر اجرا کرد. با در اختیار داشتن ایزوگام، مواد چسبی و زیر ساز مخصوص و مشعل مخصوص نصب ایزوگام، میتوانید بهسادگی ایزوگام را نصب کنید. همچنین قیرگونی نیز بهمراتب سریعتر از آسفالت در یک محیط پیادهسازی میشود.
ازنظر قیمت نیز آسفالت بهعنوان ارزانترین گزینه برای عایقکاری در بین سه روش دیگر به شمار میرود. همچنین ایزوگام در مقایسه قیرگونی از قیمت تمامشده کمتری برخوردار است. اما تعداد لایه قیرگونی معمولاً بیشتر از ایزوگام است و باید این مسئله را بهعنوان یک فاکتور مهم در نظر داشت.
کلام پایانی
آنچه در این مقاله مطالعه کردید، خلاصهای درباره سه روش اصلی است که در حال حاضر در اکثر پروژههای ساختمان برای عایقکاری رطوبتی در ساختمانها مورداستفاده قرار میگیرد. در انتهای مقاله مقایسه کلی بین سه روش از منظرهای مختلف داشتیم که با توجه به این نکات و موقعیت پروژهتان باید تصمیم بگیرید که از کدام روش برای عایقکاری استفاده کنید.
البته لازم به ذکر است که در طول سالهای اخیر، روشهای مدرن و بهروزی برای عایقکاری رطوبتی ساختمانها ابداعشدهاند؛ اما آسفالت، قیرگونی و ایزوگام هنوز هم بهعنوان اصلیترین گزینههای مورداستفاده برای این منظور به شمار میروند. در خرید این محصولات برای عایقکاری رطوبتی نهایت دقت را به خرج دهید و محصولات باکیفیت را تهیه کنید. در سایت سازه افزار میتوانید انواع آگهیهای نیازمندی صنعت ساختمان را مشاهده نمایید و از بین انبوه گزینههای پیشنهادی موجود، گزینه موردنظر خود را بیابید. برای آشنا شدن با تولیدکنندگان و فروشندگان عایقهای رطوبتی در بخشهای مختلف کشور نیز میتوانید از آگهیهای ثبتشده در سایت سازه افزار استفاده کنید.