با انواع فرش ایرانی و کاربرد آن در دکوراسیون منازل آشنا شوید

با انواع فرش ایرانی و کاربرد آن در دکوراسیون منازل آشنا شوید

فرش یکی از هنرهای دستی مردمان این سرزمین به شمار می‌رود که قرن‌هاست به‌عنوان حرفه ایرانی‌ها به شمار می‌رود. بدون شک اگر تمام دنیا را بگردید هیچ‌وقت فرش‌هایی باکیفیت‌تر و زیباتر از فرش‌های ایرانی پیدا نخواهید کرد. آوازه انواع فرش ایرانی تنها محدود به یک منطقه جغرافیایی خاص نمی‌شود بلکه در سراسر جهان فرش را با لقب ایرانی آن می‌شناسند. فرش‌های ایرانی در حال حاضر به بسیاری از کشورهای دنیا صادر می‌شود. هنر بی‌نظیر ایرانی که در انواع فرش بکار می‌رود، موجب شده است که در طراحی زیباترین دکوراسیون‌ها در منازل از فرش به‌عنوان یک المان بسیار مهم و تأثیرگذار استفاده شود. کمتر خانه ایرانی را می‌توان پیدا کرد فرش در آن وجود نداشته باشد. درواقع در طراحی دکوراسیون داخلی منازل، انواع فرش ایرانی به‌عنوان یک جزئی جدایی‌ناپذیر به شمار می‌رود.

برای طراحی هرچه بهتر دکوراسیون منازل نیاز به شناخت انواع فرش ایرانی داریم. به‌این‌ترتیب قادر خواهیم بود تا متناسب با شرایط منازل اقدام به انتخاب بهترین گزینه از میان انواع فرش‌های موجود بکنیم. در این مقاله به‌طور مفصل در خصوص انواع فرش ایرانی و کاربرد آن در طراحی دکوراسیون داخلی منازل بحث خواهیم کرد. در ادامه با ما همراه باشید.

مقدمه‌ای درباره فرش

در اصطلاح رایج میان ما ایرانی‌ها، آن چیزی که به‌عنوان فرش شناخته می‌شود، درواقع به‌عنوان قالی مشهور است. البته فرش درگذشته مفهوم عام‌تری در میان ایرانی‌ها داشت و به انواع جاجیم، قالیچه، قالی، زیلو و ... نیز فرش گفته می‌شد. در اصل واژه فرش یک اصطلاح عربی است که به معنای زمین است و در زبان فارسی به‌عنوان نوعی زیرانداز یا کف‌پوش شناخته می‌شود.

انواع فرش ایرانی ازنظر جنس 

از مواد اولیه مختلفی برای تولید فرش استفاده می‌شود. علت این مسئله نیز بیشتر ریشه در مسائل تاریخی و جغرافیایی دارد؛ چراکه از مدت‌ها قبل مردم مناطق مختلف کشور ما با توجه به امکاناتی که در اختیار داشتند اقدام به تولید فرش می‌کردند و این مسئله تا به امروز به‌صورت یک سنت زیبای ایرانی باقی‌مانده است. در همین راستا انواع فرش ایرانی ازنظر جنس را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:

فرش تمام پشم 

تمام بخش‌های این نوع فرش ازجمله تار، پود و پرز به‌طور کامل از پشم بافته می‌شود. پشم کاملاً ظاهری نرم دارد و همین مسئله موجب می‌شود که فرش‌های تمامشم از لطافت بسیار خوبی برخوردار باشند. از پشم گوسفند برای تولید این فرش‌ها استفاده می‌شود. همان‌طور که می‌دانید پشم گوسفند به‌عنوان یک عایق حرارتی بسیار خوب عمل می‌کند و همین مسئله موجب می‌شود که این فرش در شرایط آب و هوایی مختلف به کنترل شرایط دمایی کمک بسیار شایانی بکند.

فرش چله پشم 

فرش چله پشم به فرشی گفته می‌شود که اصطلاحاً تنها چله یا تار فرش از پشم بافته می‌شود و پرزهای آن را به کمک الیاف دیگری می‌سازند. این کار موجب می‌شود که قیمت تمام‌شده فرش در مقایسه بافرش تمام پشم کاهش پیدا کند و درنتیجه قیمت فرش چله پشم بسته به نوع الیاف مورداستفاده کمتر از فرش تمام پشم است.

فرش تمام ابریشم 

در بین انواع فرش ایرانی، فرش‌های تمام ابریشم یکی از گران‌ترین و زیباترین فرش‌ها به شمار می‌روند. این دسته از فرش‌ها کاربرد تزئینی زیادی دارند و در بسیاری از مواقع برای ایجاد دکوراسیون منازل و تولید تایلوفرش‌های نفیس از ابریشم استفاده می‌شود. تمام اجزای این دسته از فرش‌ها از ابریشم تولید می‌شوند و ظرافت و زیبایی بسیار شگفت‌انگیزی دارند. ظاهر لطیف این دسته از فرش‌ها موجب می‌شود که از نشستن یا راه رفتن روی آن‌ها احساس خوبی به افراد دست بدهد. در کنار این لطافت و ظرافت، مقاومت فرش‌های ابریشمی نیز بالا است و به‌خصوص نظافت آن‌ها کار چندان دشوار نیست.

فرش کف ابریشم 

در تولید فرش کف ابریشم، همان‌طور که از نام آن مشخص است درزمینهٔ از ابریشم استفاده می‌شود و در تولید چله یا تار آن از پشم استفاده می‌شود. این فرش‌ها ازنظر قیمت از فرش‌های تمام ابریشم به‌مراتب ارزان‌تر هستند و در مقابل از فرشم تمام پشم گران‌تر است.

فرش گل‌ابریشم 

گاهی اوقات در تولید فرش تمام بخش‌ها ازجمله تاروپود را از پشم تولید می‌کنند اما برای زیبایی ظاهری فرش، طرح‌ها و نقش‌هایی که روی سطح قالی ایجاد می‌شود را به کمک ابریشم می‌بافند. این اقدام هوشمندانه علاوه بر اینکه جلوه ظاهری زیبایی برای فرش به وجود می‌آورد، باعث می‌شود قیمت آن در مقایسه با فرش‌های تمام ابریشمی به‌مراتب ارزان‌تر شود.

فرش سوف 

در این نوع فرش‌ها زمینه از پودهای نازک یا ضخیم تولید می‌شود اما نقش و طرح قالی پرزدار است. در مدل‌های گران‌قیمت فرش سوف، نقش و طرح را به کمک پودهای طلا و نقره می‌بافند.

فرش کرکی 

فرش کرکی یکی دیگ از انواع فرش ایرانی به‌حساب می‌آید که به پود آن تنها از موی بز تولید می‌شود و سایر بخش‌های آن از الیاف‌های دیگری تولید می‌شوند.

فرش زربفت

بدون شک گران‌ترین نوع فرش‌های ایرانی، فرش زربفت است که در تولید آن از رشته‌های طلا و نقره استفاده می‌شود. این دسته از فرش‌ها کاملاً کاربرد تزئینی دارند و بیشتر برای تولید تابلو فرش‌ها استفاده می‌شوند. برای قرار گرفتن فرش زیر پا معمولاً از فرش زربفت استفاده نمی‌شود.

انواع فرش ایرانی ازنظر ابعاد

یک‌راه دیگر دسته‌بندی انواع فرش ایرانی بر مینای ابعاد آن‌ها است. بر این اساس می‌توان فرش‌ها در دسته‌بندی‌های زیر قرارداد:

قالی

قالی به‌عنوان بزرگ‌ترین نوع فرش‌ها به شمار می‌روند که در ابعاد مختلفی از 2 در 3، 6 در 4 و بزرگ‌تر تولید می‌شود. به‌طورکلی قالی‌ها را نیز به می‌توان به سه دسته کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم‌بندی کرد. قالی‌ها در کشور ما در مناطق مختلفی تولید می‌شوند و معمولاً قالی تولیدی هر منطقه را به همان نام نیز می‌شناسند. برخی از مشهورترین انواع قالی ایرانی عبارت‌اند از: میر(سرابند)، محال (فراهان)، قالی زرشک (بیرجند) و هراتی (قائنات). شرکت‌های تولیدکننده قالی فراوانی نیز در ایران فعال هستند که محصولات آن‌ها علاوه بر ایران در بسیاری از کشورهای عرضه می‌شود.

قالیچه 

اگر متراژ یک فرش از چهار مترمربع کمتر باشد، در ردیف قالیچه دسته‌بندی می‌شود. قالیچه‌ها نیز در ابعاد مختلفی یافت می‌شوند. یک نمونه پرکاربر قالیچه‌ها در کشور ما قالیچه‌های سجاده‌ای هستند که برای انجام فریضه نماز مورداستفاده قرار می‌گیرند. در خصوص قالیچه‌ها ذکر این نکته نیز ضروری است که درصورتی‌که قالیچه‌ها ریبافت باشند، به آن‌ها قالیچه پرده‌ای گفته می‌شود. برخی از مشهورترین قالیچه‌های ایرانی عبارت‌اند از: قالیچه بلوچی، قشقایی، بختیاری، افشار، بخارایی، تیموری، رنجان، سنه، لری، عربی، بول وردی و کردی.

کلگی 

کلگی یکی از انواع فرش ایرانی است که ازنظر عرض،‌ به‌مراتب کوچک‌تر از قالی است ولی ازنظر طول معمولاً در مقایسه با قالی از طول بیشتری برخوردار است.

کناره 

کناره‌ها به این منظور تولید می‌شوند که در بسیاری از مواقع متراژ خانه‌ها به‌گونه‌ای است که به کمک قالی به‌طور کامل پوشش داده نمی‌شوند. به همین دلیل برای پوشاندن بخش‌های باقی‌مانده از کناره استفاده می‌شود. البته در طراحی دکوراسیون داخلی جدید منازل ایرانی استفاده از کناره‌ها رفته‌رفته کمرنگ شده است.

انواع فرش ایرانی ازنظر طرح 

تنوع طرح و نقش فرش‌های ایرانی بسیار زیاد است به‌طوری‌که کمتر کسی پیدا می‌شود که نتواند از بین انواع طرح‌ها و سبک‌های فرش ایرانی، گزینه مناسب خود را پیدا نکند. به‌طورکلی سه دسته از معروف‌ترین طرح‌های فرش ایرانی را در این مقاله موردبررسی قرار می‌دهیم.

طرح لچک ترنج 

در این طرح دو المان بارز مورداستفاده قرار می‌گیرد. المان اول مربوط به مرکز فرش است که معمولاً به کمک خطوط منحنی ازجمله دایره و بیضی یک طرح زیبا و اصولی در مرکز فرش به وجود می‌آید که به آن ترنج گفته می‌شود. لچک نیز که در لغت به معنای گوشه و کنار است،‌ در فرش ایرانی به طرح‌ها و نقش‌های نوک‌تیزی گفته می‌شود که عمدتاً در حاشیه قالی‌ها مشاهده می‌شود. ممکن است طرح لچک یا طرح ترنج به‌تنهایی نیز در فرش‌ها به کار گرفته شوند اما در اکثر مواقع از ترکیب این دو نوع طرح در فرش‌ها استفاده می‌شود که به آن طرح لچک ترنج گفته می‌شود.

طرح خشتی یا قابی 

یکی دیگر از طرح‌های انواع فرش ایرانی که در فراتر از این سرزمین نیز طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است، طرح خشتی است. در این طرح فرش نمای فرش به کمک قرار گرفتن مستطیل‌ها یا چهارگوش‌هایی با ابعاد و اندازه‌های متفاوت و متناسب به وجود می‌آید. این طرح معمولاً مناسب کسانی است که مایل هستند فرش‌ها را پرنقش‌ونگار و شلوغ ببینند. در طراحی این نوع فرش‌ها از رنگ‌های مختلفی در کنار یکدیگر استفاده می‌شود.

طرح افشان 

در طرح افشان از گل‌وبوته در طراحی فرش استفاده می‌شود. این طرح از فرش ایرانی بسیار محبوب است و در بسیاری از خانه‌های ایرانی می‌توان فرش‌های با طرح افشان را مشاهده کرد. ظرافت و زیبایی این دسته از فرش‌ها علاوه بر تنوع طرح و رنگ‌هایی که در آن بکار می‌رود، مربوط به طراحی یکپارچه و به‌هم‌پیوسته گل‌ها و بوته‌های روی فرش است. این دسته از فرش‌ها را می‌توان با انواع دکوراسیون‌های منازل هماهنگ کرد و ازاین‌جهت محبوبیت بالایی دارند.

در انتخاب فرش متناسب با دکوراسیون منزل باید به چه نکاتی توجه نمود؟

تا اینجا با انواع فرش ایرانی ازنظر طرح، ابعاد و جنس آشنا شدیم. همان‌طور که می‌دانید فرش‌ها را در دو مدل دستی و ماشینی تولید می‌کنند. فرش‌های دستی به سبب زحمت بیشتری که برای تولید آن‌ها کشیده می‌شود و همچنین زیبایی و ظرافت بیشتر ارزش بالاتری دارند. در انتخاب فرش متناسب با دکوراسیون منازل باید به چند نکته اساسی توجه نمود که عبارت‌اند از:
1- اولین مسئله و شاید مهم‌ترین مسئله متراژ کف منزل است. باید به‌دقت در خصوص ابعاد منزل اطلاع داشته باشید تا بتوانید فرش مناسب تهیه کنید.
2- مسئله دوم این است که مایل هستید چه میزان از کف منزل را فرش کنید. بسیاری از افراد هستند که مایل نیستند فرش تمام مساحت کف زمین را بپوشاند. دراین‌باره نیز باید به‌خوبی قبل از خرید فرش تصمیم‌گیری نمایید.
3- بر اساس بودجه و سلیقه باید اقدام به انتخاب مدل مناسبی از انواع فرش ایرانی کنید. در این مرحله در نظر داشته باشید که کیفیت فرش از اهمیت بالایی برخوردار است. موقعیت استفاده از فرش در انتخاب نوع فرش بسیار اهمیت دارد. معمولاً برای سالن پذیرایی از فرش‌های زیباتر و باکیفیت‌تر استفاده می‌شود اما برای اتاق‌خواب می‌توان از فرش‌های معمولی‌تر نیز استفاده کرد.
4- به رنگ دیوارها، کف و سایر المان‌هایی که در خانه استفاده می‌کنید، کاملاً دقت کنید. عدم هماهنگی میان این اجزا و فرش می‌تواند باعث ایجاد جلوه نامناسب در منزل شود.
5- نوع چیدمان وسایل در خانه تأثیر بسیار زیادی در انتخاب نوع فرش دارد و بهتر است قبل از تهیه فرش درباره این مسئله نیز به‌خوبی فکر کنید.

کلام پایانی

در این مقاله با انواع فرش ایرانی و کاربرد آن در دکوراسیون منازل آشنا شدیم. در خرید فرش حتماً به نکاتی که در بالا اشاره کردیم، توجه کنید. یک فرش می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در زیبایی منزل شما داشته باشد؛ مشروط بر آن‌که در انتخاب آن نهایت دقت را به عمل‌آورید. سعی کنید روی مسئله رنگ فرش نهایت حساسیت را به خرج دهید. تناسب رنگ فرش با سایر اجزای خانه اهمیت بسیار زیادی در ایجاد دکوراسیون زیبا در منزل دارد.