ساختمان‌ها بخش پر رنگی از زندگی فردی و شغلی ما را شامل می‌شوند، بنابراین اهمیت زیبایی آن در کنار رعایت استانداردهای آنها از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. لازم به ذکر است، آشنایی با انواع سازه‌های ساختمانی می‌تواند یکی از مهم‌ترین اطلاعاتی باشد که لازم است هر مهندس عمران یا هر فردی که در این زمینه فعالیت دارد آن را بداند. چراکه افزایش اطلاعات در این زمینه می‌تواند موجب طراحی سازه‌هایی بهتر با مقاومت بالاتر و درنهایت بهبود کیفیت زندگی افراد شود. حال با توجه به همین مسئله در این نوشتار از سازه افزار، هدف معرفی انواع ساختمان‌ها چه ازنظر سازهای و چه ازنظر کاربری می‌باشد. همچنین در کنار این مسئله مراحل مختلف ساخت و همچنین اجزای مهم و اساسی در یک ساختمان را موردبررسی قرار می‌دهیم، پس مثل همیشه با ما همراه باشید تا بیشتر بدانیم.
ساختمان چیست؟
سازه‌های ساختمانی ازجمله بناهایی می‌باشند که امروزه از انواع مصالح ساختمانی سنتی و یا مدرن ساخته می‌شوند و بدیهی است که هر آنچه با استفاده از مصالحی جدیدتر ساخته می‌شوند سبک‌تر بوده و دارای بار مرده کمتری نیز می‌باشند. از طرفی در فرایند ساخت‌وساز آنها معمولاً به علت استفاده از متریال کاملاً بهینه و پیش‌ساخته زمان کار کاهش میابد و همین مسئله می‌تواند عاملی برای کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز باشد. در کنار رویه‌های سنتی ساخت بنا و ساختمان همچنین نرم‌افزارهای مهندسی بسیاری برای طراحی و محاسبه دقیق شکل و قطعات مناسب در سازه‌ها وجود دارد که می‌توان بر اساس مدل‌ها و فرمول‌های استاندارد موجود در آن، مدل بهینه ساختمان موردنظر را به دست آورد و سپس اقدام به ساخت آن نمود؛ بنابراین ارائه توضیحات در این زمینه می‌تواند گواه این باشد که رویه ساخت یک بنا هرروز نسبت به گذشته در حال تغییر می‌باشد و این صنعت رویه‌ی ثابتی را تجربه نخواهد کرد.
اجزای اصلی یک ساختمان
در یک نگاه کلی یک ساختمان را می‌توان دارای قسمت‌های مختلفی دانست که هر بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد؛ بنابراین به‌طورکلی این قسمت‌ها را می‌توان شامل:
۱. توجه به کف سازی ساختمان
آنچه در ابتدا در ساخت یک ساختمان باید نسبت به انجام آن اقدام نمود، ساخت کف یک بنا می‌باشد. درواقع کف سازی با توجه به کاربری ساختمان متفاوت می‌باشد، اما آنچه در این مسیر حائز اهمیت می‌باشد، انتخاب مصالح مناسب جهت کف ساختمان است. به‌طورکلی مصالح به‌کاررفته در این بخش باید به‌گونه‌ای باشند که تحمل وزن افراد و وسایل را داشته و در کنار آن تردد بر روی آن آسان باشد. همچنین به یاد داشته باشید که عملیات کف سازی معمولاً با توجه به نوع زمین ازجمله خشک و یا مرطوب بودن آن صورت می‌گیرد.
۲. اهمیت ساخت دیواره‌ها
یکی از اجزای اصلی در ساخت هر ساختمان، دیواره‌های آن می‌باشد. به‌طورکلی ساخت دیوار به‌منظور تقسیم‌بندی فضای داخلی ساختمان، تحمل فشارهای وارده و جلوگیری از انتقال صدا و حرارت صورت می‌گیرد. همچنین دیواره‌ها برحسب وظیفه‌ای که در ساختمان دارند، معمولاً در دودسته دیوار باربر و غیر باربر قرار می‌گیرند. در کنار این مسئله لازم به ذکر است که دیوارها را بر اساس مصالح به‌کاررفته در ساخت آنها می‌توان به انواع دیوارهای آجری، بلوکی، سنگی، بتنی و بسیاری از موارد دیگر تقسیم‌بندی کرد.
بیشتر بخوانید: بررسی انواع بلوک ساختمانی
دیوار باربر
دیوار باربر به دیواری گفته می‌شود که علاوه بر وزن خود وزن طبقات بالایی قرارگرفته بر روی آن و وزن سقف‌ها را نیز تحمل کرده و آن را به فونداسیون ساختمان انتقال می‌دهد. جالب است بدانید که دیوارهای باربر معمولاً در دو نوع داخلی و یا خارجی در صنعت ساخت‌وساز حضور دارند.
دیوار غیر باربر
دیوارهای غیر باربر همان‌گونه که از نامشان پیداست تنها قادر به تحمل وزن خود بوده و به‌عنوان دیوارهای داخلی ساختمان شناخته می‌شوند. به‌طورکلی انواع دیوارهای غیر باربر عبارت‌اند از:
- دیوارهای جداگر داخلی
- دیوار بیرونی (نما)
- دیوار جان‌پناه
۳. نعل درگاهی
به تیر افقی که در بالای درب و پنجره قرارگرفته و بار سقف را به ستون‌ها منتقل می‌کند، نعل درگاهی گفته می‌شود. به یاد داشته باشید که در فرایند ساخت یک سازه چگونگی قرار گرفتن نعل درگاهی نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود و طوری نصب شود که وزن روی آن به‌طور کامل به ستون و دیوارها منتقل شود. همچنین لازم است بدانید که نعل درگاهی انواع مختلفی دارد که در بازار بانام‌های نعل درگاهی آجری و نعل درگاهی چوبی نیز شناخته می‌شود.
۴. اهمیت درب و پنجره
پنجره و درب ساختمان، از دیگر اجزا اصلی ساختمان می‌باشند. چراکه ساخت درب و پنجره به‌منظور برقراری ارتباط فضای داخلی و خارجی ساختمان صورت می‌گیرد. به‌طورکلی ساخت این موارد دارای اصول و قواعد مشخصی می‌باشد که این مفاد شامل توجه به عرض و ارتفاع آن و فاصله قرارگیری پنجره از کف ساختمان است. همچنین باید توجه داشت که رعایت این اصول می‌تواند در دستیابی به دید مناسب برای افراد بسیار کمک‌کننده باشد.
۵. توجه به بام و شیب بندی آن
به‌طورکلی آنچه در ساخت بام حائز اهمیت می‌باشد، اجرای شیب بندی مناسب و عایق‌کاری آن است. درواقع در این بخش زیرسازی حرف اول را میزند که این زیرسازی شامل موارد ذکرشده ازجمله شیب بندی بام و عایق‌کاری می‌باشد. فواید شیب بندی شامل مواردی ازجمله جلوگیری از جمع شدن آب بر روی پشت‌بام در کنار جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به داخل ساختمان است.
به‌طورکلی انواع عایق‌کاری بنا ازنظر حرارتی عبارت‌اند از:
- پشم‌شیشه
- پشم سنگ
- فوم پلی اورتان
- فوم پلی استایرن
بیشتر بخوانید: عایق و ایزوگام
۶. سقف
از دیگر اجزای اصلی ساختمان، سقف می‌باشد. وظیفه سقف تحمل نیروها و بارهای مرده و زنده واردشده و درنهایت انتقال آنها به پایه و دیوارها و تیرهای حمال می‌باشد. در این میان جالب است بدانید که آنچه امروزه در ساخت ساختمان‌ها به میزان زیادی موردتوجه قرار می‌گیرد، استفاده از سقف کاذب می‌باشد؛ اما لازم به ذکر است که استفاده از این سقف جنبه تزئینی داشته و نمی‌تواند جایگزین سقف ساختمان شود. درواقع هدف از استفاده این‌گونه سقف‌ها، کم کردن ارتفاع ساختمان، پوشش سقف اصلی، اتصال تزئینات و غیره می‌باشد.
۷. ایجاد قوس
قوس ازجمله بخش‌هایی در ساختمان می‌باشد که شامل قسمت‌های مختلفی ازجمله پاکار، شانه، تیزه، شکر گاه، آوار گاه، کلاله، دهانه، افراز و خیز قوس است. به‌طورکلی وظیفه قوس در ساختمان، تحمل نیروهای وارده قائم و افقی حاصل از بارهای مرده و زنده می‌باشد. انتخاب مصالح در ساخت قوس و پایه‌ها باید با دقت زیادی اجرا شود، چراکه این نکته در بالا بردن استحکام آنها مؤثر می‌باشد. به‌طورکلی قوس‌ها در سه دسته قوس‌های باربر، قوس‌های باربر تزئینی و قوس‌های تزئینی قرار می‌گیرند.
۸. ساخت پلکان و دودکش
همان‌طور که میدانید ساخت پلکان در جهت ارتباط دو سطح مختلف به یکدیگر صورت می‌گیرد و این بخش ازجمله مواردی با قسمت‌هایی شامل عرض پله، لب پله، شیار کف پله، زاویه شیب پله، حجم پله، پاگرد، نرده پله، چشم پله و بسیاری از موارد دیگر می‌باشد. در کنار آن ساخت دودکش نیز مهم بوده و به مجرایی گفته می‌شود که از آن برای خارج کردن گازهای حاصل از سوخت استفاده‌شده و از ایجاد آلودگی در داخل ساختمان جلوگیری به عمل می‌آورد؛ و مسلماً ساخت آن بسیار بااهمیت بوده و اجزا آن شامل فونداسیون دودکش، سکوی دودکش، دریچه تنظیف، گونه دودکش، مسیر دودکش، دهانه، سر و درپوش است.
۹. سیستم دفع فاضلاب
سیستم دفع فاضلاب از دیگر اجزای اصلی در ساخت یک ساختمان به شمار می‌رود که در سه دسته سیستم فاضلاب خانگی، صنعتی و سطحی قرارگرفته و متناسب با شرایط اعمال می‌شود.
۱۰. ساخت درز انقطاع
جالب است بدانید که در ساختمان‌هایی با ارتفاع بیش از 12 متر و یا بیش از چهار طبقه، از درز انقطاع برای جداسازی ساختمان از ساختمان‌های مجاور و به‌منظور جلوگیری از خسارت ناشی از ضربه ساختمان‌های مجاور استفاده می‌شود که ازجمله موارد بااهمیت در ساخت ساختمان‌های مرتفع به‌حساب می‌آید. همچنین وجود درز انبساط و درز انقباض در زمان احداث ساختمان برای جلوگیری از خرابی‌های ناشی از انبساط و انقباض در فصول سرد و گرم سال در عملیات اجرایی ساختمان، اجرا می‌شود.
مراحل ساخت یک واحد ساختمانی
رویه ساخت یک واحد ساختمانی دارای مراحل مختلفی می‌باشد که در این بخش از سازه افزار به معرفی هر یک از آنها می‌پردازیم که شامل:
۱. گودبرداری
همان‌طور که میدانید اولین مرحله در ساخت یک بنا گودبرداری عملیاتی آن است که باید به‌طور اصولی انجام شود تا کمترین خسارت متوجه مالک، کارگران و ساکنان خانه‌های مجاور شود. به‌طورکلی گودبرداری برای خانه‌های با تعداد طبقات کم که زیر‌زمین یا پارکینگ ندارند بسته به تعداد طبقات معمولاً تا عمق یک متر یا کمتر برای یک خانه دوطبقه انجام می‌شود، ولی برای ساختمان‌های با طبقات زیاد و برج‌ها گودبرداری تا رسیدن به‌اصطلاح زمین بکر ادامه خواهد داشت. به یاد داشته باشید که عملیات خاک‌برداری و گودبرداری باید توسط متخصصین ماهر انجام گیرد.
۲. اجرای بتن سبک
به‌طورکلی بعد از خاک‌برداری و قبل از اجرای فونداسیون، بتن سبک اجرا می‌گردد. این فرایند معمولاً باضخامت ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر و عیار سیمان ۱۵۰ کیلوگرم جهت آماده‌سازی بستر خاک برای پی‌ریزی، جلوگیری از خوردگی آرماتورها انجام می‌گیرد.
۳. آرماتوربندی
آرماتوربندی برای همه خانه‌ها چه با اسکلت بتنی، چه با اسکلت فلزی انجام می‌شود. در آرماتوربندی با استفاده از میلگرد تمام سطح بنا شبکه‌بندی می‌شود. این شبکه از میلگردها با استفاده از جوشکاری یا سیم آرماتوربندی به هم متصل می‌شوند. لازم به ذکر است که محکم بودن اتصالات در این فرایند بسیار مهم است چراکه در هنگام وارد آمدن فشارهای کششی ناشی از حوادث غیرمترقبه این اتصالات آرماتوربندی هستند که تمام نیرو را تحمل می‌کنند؛ بنابراین باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.
۴. عملیات قالب‌بندی
قالب‌بندی هم مانند آرماتوربندی یکی از فعالیت‌های اجرایی ساختمان محسوب می‌شود که در ایران معمولاً از قالب‌های چوبی برای این عملیات استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که انواع قالب‌های نیز در بازار این صنعت وجود دارند. در طی این فرایند معمولاً پیش از قالب‌بندی به چرب کردن قالب‌ها می‌پردازند تا قالب‌ها در مرحله بعد به بتن نچسبند. البته میزان و چگونگی چرب کردن قالب‌ها بسیار مهم است و این کار باید به روش اصولی و صحیح انجام شود تا نتیجه مطلوبی حاصل گردد. همچنین، نکات مطرح در باب عملیات قالب‌بندی یک ساختمان شامل:
- معمولاً قالب‌هایی که در کارهای ابنیه و ساختمان استفاده می‌شود فلزی است.
- عموماً قالب‌های مورداستفاده در ستون‌های بتنی، دیوارهای برشی بتنی و سقف‌ها، فلزی هستند.
- منظور از قالب فلزی قالبی است که از ورق توأم با انواع پروفیل‌های فولادی ساخته‌شده باشد.
- در اندازه‌گیری قالب‌بندی‌ها، سطوح بتن ریخته شده که در تماس با قالب است، ملاک محاسبه قرار می‌گیرد.
- منظور از چوب بست و داربست مجموعه‌ای از قطعات فلزی یا چوبی یا مخلوطی از آن دو، به‌صورت افقی یا قائم یا مایل و یا قوسی است که برای نگهداری قالب و انتقال نیروهای ناشی از بتن‌ریزی از قالب به زمین یا سایر تکیه‌گاه‌ها، به‌کاربرده می‌شود.
- برای اندازه‌گیری ارتفاع به‌منظور محاسبه قالب‌بندی در ستون و دیوار، برای طبقه همکف از روی پی محاسبه می‌شود و در سایر طبقات، نسبت به کف همان طبقه در نظر گرفته می‌شود.
۵. بتن‌ریزی
پس از قالب‌بندی نوبت به فرایند بتن‌ریزی می‌رسد. به یاد داشته باشید که در بتن‌ریزی باید دقت کافی صورت گیرد تا این کار به نحو احسنت انجام شود. پس از بتن‌ریزی وقتی بتن‌ها شکل گرفتند قالب‌ها جدا می‌شوند و برای اجرای اسکلت آماده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: اجرای سازه بتنی
۶. اجرای اسکلت
به‌طورکلی برای ساخت اسکلت معمولاً از انواع اسکلت فلزی یا بتنی استفاده می‌شود که هر دو روش قابل‌اطمینان و مقاوم هستند؛ اما ازآنجاکه اسکلت فلزی کمی هزینه بیشتری دارد بنابراین کارفرمایان به اجرای اسکلت بتنی تمایل بیشتری دارند. در اجرای اسکلت یک ساختمان ابتدا ستون‌ها ساخته می‌شوند، درواقع طی این فعالیت اولویت با ساخت ستون‌هایی است که بیشترین بار را تحمل می‌کنند. پس از ساخت ستون‌ها، راه‌پله ساخته می‌شود و سپس اجرای طبقات صورت می‌گیرد.
۷. اجرای سقف
پس از پایان یافتن ساخت اسکلت به ساخت سقف یا به‌اصطلاح طاق زنی اقدام می‌شود. در هر طبقه سقف یا طاق به چند مربع یا مستطیل تقسیم می‌شود و با استفاده از تیرچه‌ها مربع‌ها را به قطعات کوچک‌تر تقسیم می‌کنند و درنهایت این قطعات کوچک را به‌وسیله آجر پر می‌کنند. البته لازم به ذکر است که امروزه با ورود مصالح پیش‌ساخته و سبک انواع جدیدی از سقف‌ها وارد این صنعت شده است که متفاوت از این رویه ساخت سقف می‌باشد.
۸. دیوارچینی
در مراحل ساخت یک واحد مسکونی، دیوارچینی پس از تکمیل شدن طاق‌ها انجام می‌شود. معمولاً دیوارچینی در ایران به‌وسیله آجر‌ها انجام می‌شود البته رویه‌های دیگری نیز برای این عملیات وجود دارد که ازجمله آنها استفاده از دیوار پیش‌ساخته عایق‌کاری شده می‌باشد. همچنین جالب است بدانید که معمولاً در پایان اجرای سقف و دیوارچینی بتن پاشی برای استحکام بیشتر صورت می‌گیرد.
۹. اجرای تأسیسات
پس از دیوارچینی نوبت به اجرای تأسیسات مانند لوله‌کشی‌های گاز، آب و برق‌کشی اقدام می‌شود و در صورت لزوم لوله آتش‌نشانی هم تعبیه می‌شود. تأسیسات ساختمان از نیازهای اساسی و موردنیاز هر ساختمان می‌باشد. به‌بیان‌دیگر، تأسیسات ساختمان، اجزای حیاتی هر ساختمان را تشکیل می‌دهند. این سیستم‌ها مربوط به شرایط حرارتی، دیداری، شنیداری و بهداشتی که برای راحتی، آرامش و آسایش ساکنان ساختمان لازم و ضروری می‌باشد را فراهم می‌کنند.
۱۰. فرایند گچ کاری
گچوخاک مرحله‌ای است که پیش از گچ کاری انجام می‌شود. گچوخاک درواقع پوششی است که اتصالات را می‌پوشاند. درواقع یکی از مراحل نهایی ساخت یک دیوار داخلی یا خارجی، گچ کاری است.
۱۱. نصب چارچوب درها و پنجره‌ها
پس از گچوخاک چارچوب درها و قاب پنجره‌ها نصب می‌شود. ناگفته نماند که طبق مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان پنجره‌ها حتماً باید دوجداره باشند تا گواهی پایان کار صادر شود.
۱۲. عملیات کف‌سازی
کف‌سازی به اجرای پوشش کف خانه گفته می‌شود که می‌تواند از جنس سرامیک، سنگ، کاشی، پارکت یا چوب باشد.
۱۲. اجرای نما
به‌طورکلی در حین گچ کاری یا پس‌وپیش از آن می‌توان به اجرای نما اقدام کرد. نما می‌تواند از جنس سنگ، فلز، آجر، شیشه و سیمان باشد. همچنین پس از اتمام نازک‌کاری به اجرای دکوراسیون داخلی و فضای سبز اقدام می‌شود که آخرین مراحل ساخت یک واحد مسکونی به‌حساب می‌آید و معمولاً شامل کابینت، کمد دیواری، نصب روشویی، وان، پکیج رادیاتور، آیفون و بسیاری از موارد دیگر است.
انواع ساختمان بر اساس نوع مصالح
به‌طورکلی جهت آشنایی دقیق با انواع سازه‌های ساختمانی نیاز به دسته‌بندی آنها بر اساس معیارهای مختلفی داریم که یکی روش دسته‌بندی سازه‌های ساختمانی، بر اساس مصالحی است که سازه به‌وسیله آن ساخته می‌شود. درواقع انواع مصالح به‌کاررفته در سازه‌های ساختمانی شامل موارد زیر می‌شود که به‌صورت:
سازه‌های با مصالح سنتی
این نوع از سازه‌ها با استفاده از آجر یا خشت ساخته‌شده و جالب است بدانید که تحمل وزن بالایی را نداشته و حداکثر طبقات مجاز برای ساخت با سازه آجری، دوطبقه است. در همین راستا لازم به اذعان است که یکی از معیارهای مراکز آمارگیری، برای سنجش میزان فرسودگی بافت‌های یک شهر، بررسی تعداد ساختمان‌های با سازه خشت و آجر در برابر سازه‌های با مصالح دیگر می‌باشد.
سازه‌های بتنی
ازجمله مستحکم‌ترین، کاربردی‌ترین و متداول‌ترین انواع سازه‌ها که در شرایط آب و هوایی مختلف به‌شرط اجرای صحیح، عملکرد قابل قبولی دارد، سازه بتنی است. امروزه با پیشرفت انواع مصالح ساختمانی انواع سازه بتنی سبک به بازار عرضه‌شده که امکان ساخت ساختمان‌هایی بلندتر و درعین‌حال با وزن کمتر را فراهم می‌کند.
سازه‌های فولادی
به‌طورکلی طی رویه سنتی قطعات فولادی در مدل سنتی به شکل شاخ‌هایی به محل کارگاه منتقل‌شده و در محل برش داده‌شده و با جوشکاری به یکدیگر متصل می‌شدند. درروش جدید اما ابتدا نقشه دقیقی از سازه بنا و قطعات آن در نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی عمران طراحی و تک‌تک قطعات فلزی، طول آنها، سطح مقطع هر قطعه و بسیاری از موارد دیگر مشخص می‌گردد و سپس در محل کارخانه، ساخت این قطعات فولادی در اندازه‌های دقیق انجام می‌پذیرد. سپس در محل کارگاه این قطعات پیش‌ساخته با پیچ و مهره یا پرچ‌های مخصوص به هم متصل شده و سازه اصلی را شکل می‌دهند.
ساختمان‌های آجری
در یک نگاه استاندارد در ساختمان‌های کوچکی که از چهار طبقه تجاوز نمی‌کنند می‌توان از این نوع مصالح استفاده نمود. در این نوع ساختمان‌ها برای مقابله با نیروهای جانبی مانند زلزله باید از شناژهای در روی کرسی چینی و زیر سقف‌ها استفاده شود. همچنین لازم است بدانید که در ساختمان‌های آجری معمولاً دیوارهای حمال در طبقات مختلف روی‌هم قرار می‌گیرند و اغلب پارتیشن‌ها نیز همین دیوارهای حمال می‌باشند. حداقل عرض دیوارهای حمال نباید از 35 سانتی‌متر کمتر باشد.
بیشتر بخوانید: آجر نسوز و کاربرد های آن
سازه‌های خشتی و گلی
این نوع ساختمان‌ها در شهرها به علت گرانی زمین کمتر ساخته می‌شود و بیشتر در روستاهای مورداستفاده قرار می‌گیرد. اسکلت اصلی این نوع ساختمان‌ها از خشت خام و گل می‌باشد و تعداد طبقات آن معمولاً از یک طبقه تجاوز نمی‌کند از طرفی این نوع از ساختمان‌ها در مقابل خطرات ناشی از زلزله مقاوم نبوده و باید از ساختن این نوع ساختمان‌ها مخصوصاً در مناطق زلزله‌خیز جلوگیری به عمل آید.
انواع ساختمان بر اساس کاربری
همان‌طور که قبلاً نیز اشاره کردیم، ساختمان‌ها را می‌توان در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داد که یکی از آنها دسته‌بندی بر اساس کاربری می‌باشد و به‌صورت:
ساختمان‌های مسکونی
یک ساختمان مسکونی بنایی است که بیش از نیمی از مساحت آن برای سکونت استفاده می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر ساختمان مسکونی دارای فضایی برای خواب یا بدون آن به همراه فضایی برای پخت‌وپز یا ناهارخوری یا هر دوی آنها است.
ساختمان‌های سازمانی
سازمان‌ها به‌طورمعمول توسط دولت‌ها، سازمان‌های نیمه‌دولتی و یا اتحادیه‌های ثبت‌شده ساخته می‌شوند و اهداف خاصی را نیز دنبال می‌کنند. به‌عنوان‌مثال مراکز مختلفی ازجمله مکان‌هایی برای نگهداری از کودکان بی‌سرپرست و یا ساختمان وزارت خارجه ازجمله سازهای سازمانی می‌باشد. همچنین ساختمان‌هایی با امکانات اقامتی و یا مذهبی از قبیل، زندان‌ها، مراکز درمانی، بازداشتگاه‌ها، دارالتأدیب‌ها نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
ساختمان‌های آموزشی
به‌طورکلی این نوع از ساختمان‌ها شامل مواردی ازجمله مدارس یا کالج‌هایی هستند که توسط یک هیئت‌مدیره، دانشگاه یا هر نهاد وابسته مشابه اداره و شناخته می‌شوند. لازمه ساخت این نوع از سازه‌ها ارائه امکانات آموزشی، تحصیلی و تفریحی مربوط به اهداف آموزشی آن محیط است. علاوه بر این، در چنین سازهایی معمولاً ساختمان‌های مسکونی مناسب برای تحویل به کارکنان و یا دانشجویان ساکن در محوطه دانشگاه نیز وجود دارد.
سازه‌های صنعتی
ساختمان‌های صنعتی درواقع یک ساختمان طراحی‌شده جهت عملیات صنعتی خاصی می‌باشد. این در حالی است که ساختمان موردنظر باید شرایط لازم برای کارگران و تجهیزات صنعتی لازم در آن مکان را فراهم آورد.
ساختمان‌های جمعی
در این نوع از ساختمان‌ها، معمولاً فضا به صورتی طراحی می‌شود که قابلیت اجتماعات مردم برای اهداف سرگرمی، تفریحی، اجتماعی، مذهبی، ملی و یا سایر اهداف مشابه را داشته باشد. به‌طورکلی نمونه‌ی این نوع ساختمان‌ها را می‌توان شامل مواردی ازجمله، خانه‌های سینما و تئاتر، سالن‌های اجتماعات، باشگاه‌های ورزشی، ساختمان‌های شهرداری و تالارهای کنفرانس، موزه‌ها، مجتمع‌های ورزشی، رستوران‌ها، مراکز شبانه‌روزی، اماکن عبادتی، ایستگاه‌های اتوبوس، تاکسی و راه‌آهن، فرودگاه‌ها و بسیاری از مکانهای دیگر دانست.
ساختمان‌های تجاری
به‌طورکلی در ساختمان‌هایی با کاربری تجاری می‌توان انواع مغازه، رستوران، عمده‌فروشی و دفاتر خدماتی مثل دفاتر بیمه و آژانس‌های مسافرتی و غیره را راه‌اندازی کرد. همچنین مهم‌ترین مسئله‌ای که زمان خرید یک ملک تجاری باید مدنظر قرار دهید داشتن مجوز شهرداری با کاربری تجاری برای آن مکان است.
ساختمان‌های بازرگانی
اگر یک ساختمان یا بخشی از آن، در درجه اول برای نگهداری سوابق معاملات تجاری، حساب‌های بانکی، اهداف حسابداری و یا مدیریت انواع دیگر تراکنش‌های مالی استفاده شود، می‌توان آن را به‌عنوان یک ساختمان بازرگانی طبقه‌بندی کرد.
ساختمان‌های ذخیره‌سازی
اگر یک ساختمان یا بخشی از آن برای ذخیره کالاها، محصولات، اموال و ...استفاده شود، آنگاه آن مکان در دسته ساختمان‌های ذخیره‌سازی یا انبار طبقه‌بندی می‌شود. لازم به ذکر است که این ساختمان‌ها معمولاً، شامل بار خانه‌ها، سردخانه‌ها، واحدهای ذخیره، انبارهای حمل بار، مخازن ترانزیت، آشیانه‌ها، پایانه‌های کامیون و گاراژهای عمومی می‌باشند.
انواع مصالح ساختمانی
انواع مصالح ساختمانی بر اساس جنس را می‌توان به دو دسته مصالح مرکب و مصالح ساده تقسیم کرد که در این چارچوب این مصالح شامل:
مصالح ساده
به‌طورکلی مصالح ساده به مصالح طبیعی یا مصنوعی گفته می‌شود که مواد تشکیل‌دهنده آنها مشابه یکدیگر بوده که ازجمله آنها می‌توان به مواردی همچون شن، آجر، سیمان و بلوک اشاره کرد.
مصالح مرکب
اما مصالح مرکب به مصالح طبیعی و یا مصنوعی گفته می‌شود که در تولید آنها از چند متریال استفاده می‌گردد؛ بنابراین می‌توان انواع ملات، بتن و ایزوگام را جزء این نوع از مصالح در نظر گرفت.
بیشتر بخوانید: AAC چیست
انواع مصالح بر اساس نحوه تولید
در یک دیدگاه کلی می‌توان مطرح کرد که عموماً مصالح را یا به‌صورت پیش‌ساخته و یا به شکل درجا در صنعت ساختمان تولید و استفاده می‌کنند که هر یک تعریف مخصوص به خود را دارد.
۱. مصالح ساختمانی پیش‌ساخته
مصالح ساختمانی پیش‌ساخته به نوع از مصالح گفته می‌شود که در کارخانه، فرایند ساخت‌وساز روی آنها انجام می‌گیرد اما مونتاژ و نصب آنها در محل پروژه‌های ساختمانی انجام می‌شود. مصالح پیش‌ساخته به‌عنوان مصالح ساختمانی، کم‌هزینه و کم‌مصرف تلقی می‌شوند، بنابراین استفاده از آنها به‌ویژه در پروژه‌های انبوه‌سازی، مقرون‌به‌صرفه خواهد بود. به‌طورکلی هرچند ممکن است این مصالح در برابر اعمال تغییرات از انعطاف‌پذیری لازم برخوردار نباشند و مراحل اولیه طراحی و تولید آنها زمان‌بر بوده، اما اهمیت و کارایی مصالح پیش‌ساخته در ساخت‌وساز را نمی‌توان نادیده گرفت؛ بنابراین امروزه در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی به‌ویژه سوله‌های صنعتی و کارگاه‌های تولیدی از مصالح پیش‌ساخته استفاده می‌کنند.
۲. مصالح ساختمانی درجا
به‌طورکلی این نوع از مصالح در محل اجرای پروژه‌های ساخت‌وساز تولید و مورداستفاده قرار می‌گیرند و از قبل آماده‌شده نمی‌باشند. در همین راستا می‌توان به‌عنوان‌مثال به انواع ملات، اسکلت ساختمان، چهارچوب و بتن به‌عنوان مصالح درجا اشاره کرد.
آشنایی با مصالح ساختمانی و کاربرد آنها
مصالح ساختمانی سنتی در انواع مختلفی در بازار وجود دارند که این موارد شامل:
۱. سنگ ساختمانی
یکی از مصالحی که از زمان‌های دور تاکنون از آن در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود، سنگ است. سنگ‌ها ازجمله مصالح ساختمانی پایه بوده و اساس کارهای ساختمانی به‌حساب می‌آیند؛ بنابراین در این عرصه انواع مختلفی از سنگ‌های ساختمانی با توجه به مقاومت و کارایی لازم انتخاب و در امور گوناگون مورداستفاده قرار می‌گیرند. در صنعت ساخت‌وساز سنگ‌ها را به دو صورت طبیعی یا خام و غیرطبیعی یا کارشده مورداستفاده قرار می‌دهند. سنگ‌های طبیعی همان سنگ‌های رودخانه‌ای، سنگ‌های لایه‌ای و سنگ‌های کوهی هستند اما سنگ‌های کارشده به سنگ‌هایی گفته می‌شود که با توجه به کاربرد خود به طرق مختلف بر روی آنها کار می‌شود که ازجمله این موارد می‌توان به سنگ گرانیت، سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ کوارتزیت، سنگ مرمریت، ماسه‌سنگ، سنگ گابرو و سنگ دیوریت اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: نصب و اجرای سنگ ساختمانی
کاربردهای سنگ
جالب است بدانید که تنوع بالای سنگ امکان استفاده از این متریال را در مکانهای مختلف فراهم نموده است که ازجمله کاربردهای این مصالح مقاوم و بادوام ساخت تونل‌ها، پل‌ها، کف سازی، پی‌سازی، نماسازی، سنگ چینی، دکوراسیون داخلی و ساخت پله می‌باشد.
۲. خاک رس
در یک نگاه کلی خاک را می‌توان ترکیبی از مواد عالی و معدنی در نظر گرفت که در اثر فرسایش و تخریب سنگ‌ها ایجاد می‌شود. در این میان خاک‌ها دارای دانه‌بندی ریز یا درشت بوده و بر اساس ویژگی‌های مختلفشان در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. در این میان یکی از مصالح پرکاربرد را می‌توان خاک رس دانست. چراکه این خاک ازجمله انواع خاک‌های چسبنده می‌باشد که در ساخت‌وساز مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته به یاد داشته باشید که نکته مهم در استفاده از این متریال، انتخاب نمونه‌ای باکیفیت از آن می‌باشد. خاک رس ازجمله بهترین مصالح ساختمانی است که می‌توان برای کنترل دمای ساختمان از آن استفاده نمود. خاک رس قابلیت ایجاد پایداری گرما در ساختمان را دارد و می‌تواند در فصول تابستان و زمستان هوای گرم یا سرد را از نفوذ به داخل خانه منع کند؛ بنابراین استفاده از خاک رس در ساختمان‌سازی تا حد زیادی می‌تواند در تثبیت گرما و سرما و کنترل دما کارا باشد.
کاربرد خاک رس
از خاک رس در تولید مصالحی مثل آجر، کاشی، سرامیک، ملات گچوخاک، سفته، ملات گل آهک، کاه‌گل و سفال استفاده می‌شود و علت اصلی استفاده از این ماده قیمت مناسب، سهولت استفاده و کند گیر بودن آن است.
۳. چوب
در کل چوب را می‌توان به دودسته طبیعی و مصنوعی تقسیم نمود. چوب طبیعی به چوب درختان جنگلی گفته می‌شود که دارای رنگ و بافت طبیعی بوده و در انواع مختلف یافت می‌شوند. چوب‌های مصنوعی حاصل فرآوری چوب طبیعی می‌باشند و به دلیل مقاومت در برابر نفوذ آب، حرارت، گردوغبار و تنوع بالا به نسبت چوب طبیعی کاربرد بیشتری دارند؛ اما از طرفی چوب در مقایسه با مصالحی که امروزه وارد عرصه ساخت‌وساز شده، معمولاً ماده‌ای کم مقاومت و گران‌قیمت به‌حساب می‌آید که اگر هم در ساختمانی مورداستفاده قرار گیرد، بیش از هر چیز کاربرد تزیینی دارد؛
اما در حال حاضر ساختمان‌های چوبی در کشورهایی که منابع چوبی فراوان دارند هنوز مورداستفاده قرار می‌گیرد. چوب دارای مصارف مختلف و کاربردهای نامحدود بوده که عمری طولانی دارد، قابل‌انعطاف است و به‌راحتی پرداخت‌شده و به کار برده می شود. جالب است بدانید که خانه‌های چوبی در رابطه با حفاظت مقابل گرما دارای بیشترین کارایی بوده و علاوه بر زیبایی می‌توان کیفیت مصالح و تولیدات چوبی از طریق گواهینامه‌ها و استانداردهای موجود کنترل و تضمین می‌شوند.
کاربردهای چوب
از چوب برای مصارف گوناگون ساختمانی ازجمله ساخت درب و پنجره، اعضای باربر ساختمان، نماسازی بنا، کف‌پوش، دیوار پوش، راه‌پله و تیرهای چوبی استفاده می‌شود. برای اطلاع از قیمت‌های این نوع مصالح ساختمانی به بخش قیمت چوب مراجعه فرمایید.
۴. آجر
آجر نوعی مصالح پرکاربرد در صنعت ساخت‌وساز است که درگذشته از پختن خشت به دست می‌آمد و امروزه برای ساختن آن از روش‌های متفاوت و پیشرفته‌تری استفاده می‌کنند. آجر فراورده‌ای است که در گونه‌های رسی، شیلی و شیستی، ماسه آهکی، بتنی و شکل‌های گوناگون تولید می‌شود و عمدتاً در دیوارچینی، نماسازی و کرسی چینی، کف سازی و کف‌پوشی به کار می‌رود.
در این میان انواع آجر ساختمانی را می‌توان شامل موارد زیر دانست که به‌صورت:
- آجر معمولی
آجر فشاری، آجر سفید و آجر قزاقی ازجمله آجرهای معمولی هستند که در ساختمان‌سازی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
- آجر سفالی
آجر سفالی در مقایسه با آجر معمولی وزن سبکی دارد و به دو دسته سقفی و دیواری تقسیم می‌شود. اصولاً بدین‌جهت که آجر سفالی راحت‌تر به ملات بچسبد، آن را به‌صورت سوراخ‌دار تولید می‌کنند.
- آجر جوش
آجر جوش ازجمله آجرهایی است که در برابر ضربه، لب‌پریدگی، سائیدگی، مواد شیمیایی، یخبندان و لب پر شدن بسیار مقاوم بوده و برای مصارف ساختمانی به کار می‌رود نهایتاً تا 6 درصد آب جذب می‌کند.
- آجر سنگفرش
آجرهای مخصوص سنگفرش از مقاومت لازم در برابر سایش و جذب آب برخوردار بوده و برای سنگفرش نمودن مکانهای مختلف و کف سازی استفاده می‌شوند.
- آجرنسوز
آجرنسوز ازجمله مصالحی با مقاومت بالا در برابر حرارت بوده و ماده اصلی تشکیل‌دهنده این آجر، خاک رس ذوب نشدنی است. معمولاً این نوع از آجر فاقد مواد قلیایی و یا آهک بوده و در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود.
بیشتر بخوانید: آجر و انواع آن
۵. آهن‌آلات
آهن‌آلات ازجمله مصالحی هستند که به دلیل مقاومت بسیار بالا و قابلیت شکل‌پذیری به‌وفور به‌طور ویژه‌ای در ساخت‌وساز انواع بناهای مختلف استفاده می‌شوند. لازم است بدانید که اصولاً از آهن‌آلات به‌صورت خالص استفاده نمی‌کنند بلکه، بلکه آلیاژهای آن در این صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرد. درواقع فولاد، مس، چدن، آلومینیوم و فولاد ازجمله آلیاژهای آهن هستند که هرکدام کاربرد متفاوتی دارند. آهن‌آلات دوام و مقاومت سازه را افزایش می‌دهند، اما ت از طرفی این مصالح با عدم مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مواجه می‌باشند. ازاین‌رو از روکش‌های مختلف برای محافظت از آنها استفاده می‌شود.
آشنایی با کاربرد آهن
از آهن‌آلات در ساخت انواع ابزارهای ساختمانی، تیرآهن، انواع ورق‌ها، انواع درب، نبشی‌ها و انواع میلگرد استفاده می‌شود. همچنین شما می‌توانید برای اطلاع از قیمت آهن‌آلات مختلف به سایت پرشین سازه، بخش قیمت‌های لحظه‌ای رجوع کرده و از قیمت انواع متریال ساختمانی به‌خصوص آهن‌آلات به‌صورت کاملاً به‌روز مطلع شوید.
۶. بتن
همان‌طور که احتمالاً شما نیز آشنایی دارید، بتن از سه جز اساسی آب، سنگ‌دانه (ماسه و شن) و سیمان پرتلند تشکیل‌شده است. به‌طورکلی باید بدانید که سیمان و بتن با یکدیگر تفاوت دارند و درواقع سیمان یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی بتن محسوب می‌شود. سیمان اغلب به‌صورت پودری بوده و در هنگام اختلاط به آب و سنگ‌دانه اضافه می‌شود. ماده حاصل از این اختلاط پس از گذشت زمان سخت شده و به‌صورت منسجم درمی‌آید که به آن بتن میگویند. جالب است بدانید که در هنگام ساخت این محصول به‌منظور جلوگیری از ایجاد حباب‌ها که موجب کاهش استقامت بتن می‌شود، از ویبراتورهای ویژه‌ای استفاده می‌گردد تا ملات به‌خوبی هم خورده و بتنی مقاوم و درعین‌حال باکیفیت تولید شود.
بیشتر بخوانید: بتن شفاف (لیتراکن) و مزایا آن
انواع بتن را نیز می‌توان معرفی کرد که شامل:
- بتن سنگین
بتنی که در ساخت آن از سنگ‌دانه‌های سنگین استفاده می‌شود و وزن آن بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب می‌باشد.
- بتن سبک
بتن سبک به بتنی گفته می‌شود که سنگ‌دانه‌های آن وزن کمی دارند و از آن برای ساخت بلوک‌های بتنی استفاده می‌شود.
- بتن سبک هوادار
به‌طورکلی در تولید این بتن از افزودنی‌های هوا زا استفاده می‌شود. چراکه از بتن سبک هوادار در مکان‌هایی که امکان ذوب و انجماد بتن وجود دارد استفاده می‌گردد.
- بتن خود متراکم
بتن خود متراکم به بتنی گفته می‌شود که نیاز به ویبره نداشته و تنها با وزن خود متراکم می‌گردد. همچنین این بتن برای بتن‌ریزی‌های حجیم کاربرد دارد.
- بتن متخلخل
به بتنی که دارای روزنه‌ها و حفره‌های متعدد به‌منظور عبور آب یا هوا باشد بتن متخلخل گفته می‌شود.
- بتن با مقاومت بالا
این نوع از محصولات با مقاومت بالا، هنگامی‌که نسبت آب به سیمان کم شود، تولید می‌گردد. همچنین لازم به ذکر است که خواص مکانیکی این بتن بسیار بالا بوده و در اغلب موارد مواد شیمیایی نمی‌توانند به آن آسیبی وارد کنند.
- بتن پلیمری
در این نوع بتن از مواد پلیمری به‌منظور اتصال سنگ‌دانه‌های بتنی استفاده می‌شود، ازاین‌رو در تولید آن سیمان حذف می‌شود. لازم به ذکر است که مواد پلیمری حجم حفره‌های بین سنگ‌دانه‌ها را به میزان قابل‌توجه کاهش می‌دهند.
آشنایی با کاربرد بتن
در بین مصالح ساختمانی، بتن ماده‌ای بسیار مقاوم است که برای مقاوم‌سازی سازه مورداستفاده قرار می‌گیرد. بتن‌ها با توجه به نوع خود در مکانهای مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند اما در کل برای ساخت پل‌ها، سدها، کف‌سازی‌ها، تونل‌ها و کف‌پوش کاربرد دارند.
۷. شیشه به‌عنوان مصالح ساختمانی
شیشه‌های ساختمانی را می‌توان به‌عنوان پرکاربردترین نمونه از شیشه‌ها معرفی کرد. تنوع تولید شیشه موجب گردیده است تا بتوان شاهد بازارهای نامحدودی در استفاده از آن بود. صنعت معماری ساختمان از مهم‌ترین مخاطبین انتخاب شیشه‌های ساختمانی است. روش‌های متعددی در زمینه ساخت شیشه امروزه ابداع‌شده است. بااین‌حال معمول‌ترین روش در صنعت ساخت شیشه (ذوب کردن مواد اولیه و مخلوط کردن آن در کوره تا خمیر شیشه به دست بیاید) مورداستفاده قرار می‌گیرد.
همچنین جالب است بدانید که با پیشرفت تکنولوژی و عرضه انواع شیشه هوشمند می‌توان میزان نور ورودی به ساختمان را تنظیم کرد. به‌عنوان‌مثال این شیشه‌ها در روز به‌طور خودکار مات شده و در شب به حالت اولیه بازمی‌گردد. همچنین شیشه‌های هوشمند به میزان قابل‌توجهی هزینه‌های گرمایشی و سرمایشی ساختمان را کاهش می‌دهند.
آشنایی با انواع شیشه
شیشه‌ها در انواع مختلف به‌منظور استفاده در مصارف گوناگون تولید می‌شوند که رایج‌ترین آنها در ساختمان به شرح زیر می‌باشند:
- شیشه رفلکس
شیشه رقلکس همانند آینه عمل می‌کند و در روز مانع از دیدن درون ساختمان می‌شوند اما جالب است بدانید که این نوع از شیشه‌ها در شب این قابلیت را از دست می‌دهند. شیشه رفلکس طیف‌های نور را منعکس می‌کند و مانع از ورود آن به ساختمان می‌شود.
- شیشه دوجداره
شیشه‌های دوجداره از کنار هم قرار گرفتن دولایه شیشه که فضای بین آنها با گاز آرگون پرشده ساخته می‌شود. به‌طورکلی این شیشه‌ها نقش عایق صوتی و حرارتی را برای یک ساختمان ایفا نموده و از طرفی در کاهش اتلاف انرژی بسیار مؤثر می‌باشند.
- شیشه سکوریت
شیشه سکوریت نوعی شیشه است که در اثر حرارت و سرد شدن ناگهانی تولید می‌شود. سکوریت‌ها معمولاً در مکان‌هایی که مقاومت در برابر حرارت و ایمنی اهمیت دارد قابل‌استفاده می‌باشد. در صنعت ساختمان، شیشه سکوریت برای ساخت درب‌های بدون قاب و یا شیشه‌های خورده قابل‌استفاده می‌باشد و ایمنی افراد را حفظ می‌کند، چراکه در هنگام ضربه به این نوع از شیشه‌ها تکه‌های خردشده آن به اطراف پراکنده نمی‌شوند، زیرا بین لایه‌های این شیشه یک‌لایه نایلونی قرارگرفته که خرده‌شیشه‌ها را کنار هم نگه می‌دارد.
- شیشه لمینت
شیشه لمینت، از شیشه‌های ایمنی است که در مقایسه با انواع شیشه‌ها، از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است. شیشه لمینت از دو یا چندلایه شیشه تشکیل‌شده است که در بین هر لایه، طلق PVB قرار می‌گیرد. به‌طورکلی همان‌طور که میدانید برای تشخیص شیشه لمینت باید با ویژگی شیشه لمینت، آشنا شوید که یکی از موارد لازم برای تشخیص شیشه لمینت می‌توان مقاومت در برابر ضربه را نام برد. چراکه در صورت شکسته شدن شیشه لمینت، لایه PVB میانی، مانع از پاشیده شدن قطعات خردشده به اطراف می‌شود. همچنین مورد دوم تشخیص شیشه لمینت از سایر شیشه‌ها عبور صدای کم است؛ چراکه به‌صورت ساده می‌توان گفت که این نوع از شیشه عایق صدا است.
- شیشه خم
به‌طورکلی شیشه خم به دلیل دارا بودن شکل قوسی، بیشتر موردتوجه معماران قرار می‌گیرد. چراکه استفاده از این شیشه‌ها برای ساخت پنل‌های جداره راه‌پله، زیبایی بی‌نظیری را در فضا ایجاد می‌کند.
- شیشه‌رنگی
این شیشه‌ها همان‌طور که از نامشان پیداست در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند و قابلیت جذب بیشترین میزان نور و از طرفی عبور مقدار کمی از آن را دارند.
بیشتر بخوانید: انواع شیشه و مشخصه های آن
آشنایی با کاربرد شیشه
از شیشه در ساخت درب و پنجره، نماکاری ساختمان، ساخت آینه، ساخت نورگیر، کاشی شیشه‌ای، بلوک شیشه‌ای و المان‌های دکوراتیو استفاده می‌شود. همچنین این روزها شیشه دوجداره در ساخت درب و پنجره و شیشه رفلکس برای نمای ساختمان کاربردهای وسیعی دارد.
۸. گچ در ساختمان
گچ، پودری نرم و سفیدرنگ است که مستقیماً از سنگ گچ حاصل‌شده و از هیچ ماده افزودنی در تولید آن استفاده نمی‌شود. این نوع از مصالح ساختمانی ازجمله پرکاربردترین موارد در صنعت ساختمان بوده که از قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای نیز برخوردار می‌باشد. در همین راستا لازم است بدانید که به‌طورکلی انواع گچ‌هایی که برای مصارف ساختمانی استفاده می‌شوند به شرح زیر می‌باشند:
- گچ سفیدکاری
این گچ به‌منظور پوشش سطح و سفیدکاری دیوارها به کار می‌رود و رنگ آن کاملاً سفید است. همچنین قیمت گچ سفیدکاری بسیار مناسب بوده ازاین‌رو بسیار پرکاربرد و محبوب می‌باشد.
- گچ میکرونیزه
این نوع از گچ‌ها از فرآوری گچ معمولی تولیدشده و به‌منظور کشته‌کشی، سفیدکاری و گچ‌بری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- گچ سیوا
گچ سیوا در برابر رطوبت مقاومت مناسبی دارد و از انتقال حرارت و صوت به‌خوبی جلوگیری می‌کند. به‌طورکلی گچ سیوا را از ترکیب گچ میکرونیزه با سایر افزودنی‌ها تهیه می‌کنند. لازم به ذکر است که این نوع گچ برای زیر کاری بسیار مناسب است.
- گچ عاج
گچ عاج دارای دانه‌بندی بسیار ریز بوده و زمان‌گیرش یا سفت شدن آن طولانی است. جالب است بدانید که از این متریال معمولاً برای کشته کشی بنا و ساخت پنل‌های پیش‌ساخته گچی استفاده می‌گردد.
- گچ گیپتون
گچ گیپتون ازجمله مصالحی می‌باشد که بر روی انواع سطوح از قبیل بلوک‌های بتنی، سطوح فومی و سطوح بتنی متخلخل قابل‌اجرا است. از طرفی چسبندگی این نوع گچ به نسبت سایر گچ‌ها بالاتر است.
بیشتر بخوانید: گچ ساختمانی مزایا و معایب آن
آشنایی با کاربرد گچ
گچ ازجمله مصالح زود گیر بوده که از آن برای ساخت ملات، سفیدکاری سقف و دیوارهای ساختمان، ساخت پنل‌های پیش‌ساخته و المان‌های دکوراتیو استفاده می‌شود.
۹. آشنایی با سیمان
سیمان ازجمله مصالح ساختمانی بسیار پرمصرف است که از سنگ‌آهک و خاک رس تولید می‌شود و از مخلوط آن با مصالح سنگی دیگر خصوصاً ماسه، شن و سنگ برای ساخت انواع ملات و بتن استفاده می‌گردد. مواد اولیه سیمان و قسمت عمده سیمان مصرفی از نوع سیمان پرتلند می‌باشد که به آن سیمان پرتلند معمولی نیز گفته می‌شود و اکثراً در کارهای اجرایی در لایه‌های زیرسطحی قابل‌استفاده است. به‌طورکلی سیمان به‌صورت فله‌ای و یا بسته‌بندی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.
آشنایی با انواع سیمان
- سیمان پرتلند
سیمان پرتلند ازجمله مرغوب‌ترین نوع سیمان است که در ساخت‌وساز کاربرد ویژه‌ای دارد. این سیمان دارای تیپ‌های مختلفی از 1 الی 5 بوده که هرکدام از آنها با توجه به قابلیت‌ها و کارایی‌های لازم در مکانهای مختلف قابل‌استفاده می‌باشند.
- سیمان نسوز
سیمان نسوز در برابر حرارت‌های بالا و شوک حرارتی، مواد خورنده، سولفات‌ها، سائیدگی، ضربه و آب‌های اسیدی مقاومت خود را حفظ می‌کند اما این سیمان به نسبت سیمان پرتلند زودتر سخت می‌شود.
- سیمان رنگی
جالب است بدانید که سیمان رنگی با افزودن رنگ‌دانه به سیمان‌سفید ایجادشده و سطحی صاف و یکدست را ایجاد می‌کند، ازاین‌رو برای پوشش نمای ساختمان بهترین گزینه است. لازم به ذکر است که سیمان رنگی مقاومت مکانیکی بالایی دارد و دچار ترک‌خوردگی نمی‌گردد.
کاربرد سیمان
به‌طورکلی اولین کاربرد سیمان در بتن می‌باشد و وظیفه آن صرفاً چسباندن دانه‌ها به یکدیگر است و به‌خودی‌خود تأثیری در مقاومت و باربری ندارد. همچنین سیمان‌ها دارای ریشه آهکی بوده و مهم‌ترین ماده در ساخت‌وساز به‌حساب می‌آید. چراکه از آن برای مصارف متعدد نظیر ساخت قطعات از پیش‌ساخته، ساخت تونل‌ها و پل‌ها، راه‌سازی و تولید بتن استفاده می‌شود.
10. ملات
ملات ماده‌ای چسبنده می‌باشد که از ترکیب چند ماده حاصل‌شده و برای به هم چسباندن مصالح مختلف به یکدیگر به کار می‌رود. به‌طورکلی ماده پرکننده و ماده چسباننده دو جزء اصلی ملات هستند که بیشترین حجم مخلوط را ماده پرکننده را به خود اختصاص می‌دهد. همچنین معمولاً در تولید ملات از مواد افزودنی شامل هواسازها، روان کننده‌ها، مواد پوزولانی، رنگ‌دانه‌ها و مواد نگه‌دارنده آب به‌منظور افزایش خواص ملات استفاده می‌کنند. به‌طور خلاصه ملات ها را می‌توان به سه دسته زیر مهم تقسیم‌بندی کرد که شامل:
- ملات ویژه
به‌طورکلی اگر به ملات های معمولی مواد افزودنی خاصی به جهت افزایش کارایی ملات اضافه شود، آن ملات از قابلیت لازم برای استفاده در مکانهای مختلف برخوردار می‌گردد و به آن ملات ویژه میگویند. به‌عنوان‌مثال با افزودن مواد آب‌بند به ملات می‌توان از آن در مکان‌هایی مانند، استخرها و منابع آبی که در معرض رطوبت قرار دارند استفاده کرد.
- ملات آبی
به ملات هایی که به‌منظور استفاده در محیط‌های آبی تولید می‌شوند و درصورتی‌که در مجاورت با آب قرار گیرند سخت می‌شوند، ملات آبی گویند. در همین راستا ازجمله ملات های آبی می‌توان به ملات ماسه و آهک، ملات ماسه و سیمان و ملات خاک شنی و آهک اشاره نمود.
- ملات هوایی
ملات هایی نظیر ملات کاه‌گل و ملات گچوخاک که در برابر هوا خود را گرفته و خشک می‌شوند، ملات هوایی گفته می‌شود.
بررسی اهمیت استانداردسازی یک ساختمان
ازآنجایی‌که ایران یکی از پرحادثه‌ترین کشورهای جهان در راستای بلاهای طبیعی است، بحث تولید مصالح ساختمانی با استانداردهای بین‌المللی و ملی عموماً باید در اولویت بخش ساختمان قرار گیرد. درواقع وزارت راه و شهرسازی و سازمان ملی استاندارد و دیگر متولیان صنعت ساخت‌وساز کشور باید برای این مسئله مهم اهمیت زیادی قائل شوند و اجازه ندهند، مصالح غیراستاندارد و نامرغوب در کشور تولید شود.
به‌طورکلی ازجمله روش‌های ارتقای کیفیت ساخت‌وساز را می‌توان ورود افراد باصلاحیت به حوزه ساختمان، استفاده از مصالح درجه‌یک، افزایش نظارت‌ها از سوی دستگاه‌های ناظر شامل شهرداری‌ها و سازمان‌های نظام‌مهندسی ساختمان، اجرای ضوابط و مقررات در طراحی و اجرای ساختمان‌ها کشور و همچنین عملیاتی کردن پروژه‌های ساختمانی بر اساس مباحث ملی مقررات ساختمان عنوان کرد. همچنین استفاده از مصالح ساختمانی سبک و استاندارد توسط مهندسان طراح و مجری باید به جد موردتوجه قرار بگیرد تا ساختمان‌های ما مقاومت بیشتری را در برابر زلزله داشته باشیم.
مشاهده کنید: بروزترین مرکز آگهی های کالا و خدمات ساختمانی
کلام پایانی
همان‌طور که در این نوشتار جامع همراه ما در سازه افزار بودید، هدف ما آشنایی شما با اجزای مختلف یک ساختمان و نکات مهم در باب انواع ساختمان‌ها بود که امیدواریم مفید واقع‌شده باشد.